Definicja Cukrzyca - groźna choroba naszej cywilizacji

Co to jest Cukrzyca - groźna choroba naszej cywilizacji: Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, spowodowaną niepoprawną produkcją insuliny w komórkach trzustki albo nieprawidłowym działaniem insuliny. Insulina to hormon obniżający poziom cukru we krwi. Symptomem tych nieprawidłowości jest podwyższony poziom cukru (glukozy) we krwi. Nadmiar cukru (glukozy) gromadzi się we krwi i jest negatywny dla organizmu. Skutkuje uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów, co natomiast przyczynia się do rozwoju powikłań cukrzycy i wystąpienia problemów ze zdrowiem. Pośrodku ostatnich lat obserwuje się przyrost zachorowań na cukrzycę, który wywołany jest prowadzeniem niezdrowego trybu życia. Szczególnym problemem stało się nieodpowiednie odżywianie powodujące nadwagę i otyłość i sprzyjająca im mała aktywność fizyczna. Także wydłużenie czasu życia człowieka i wywołane tym naturalne starzenie się organizmu sprzyja postępowi cukrzycy. Wg światowych statystyk cukrzyca jest chorobą bardzo rozpowszechnioną i dotyczy osób w każdym wieku: dzieci, młodzieży, dorosłych i w podeszłym wieku. Na świecie współcześnie żyje ok. 240 mln chorych na cukrzycę. Fakt, iż w roku 1995 na cukrzycę chorowało na świecie ok. 125 mln osób, a w roku 2025 liczba ta może przekroczyć 380 mln - świadczy o zastraszającym tempie rozwijania się tej cywilizacyjnej dolegliwości. Wg prognoz każdego roku około 7 mln osób zachorowuje na cukrzycę. Każdego roku powyżej 3,8 mln osób umiera na skutek cukrzycy i jej powikłań. 1Na cukrzycę choruje aktualnie 1,3 mln Polaków (chorobowość wg danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2004 wynosiła 1 296 000 dla typu 1 i typu 2 cukrzycy łącznie), 87% (1,1 mln) stanowią osoby z cukrzycą typu 2, a około 10 % (150 tys.) typu 1.2Cukrzyca jest rozpoznawana, jak i leczona u ok. 60 - 70% wszystkich chorych, z kolei nieznana (utajona) i nieleczona pozostaje u pozostałych 30 - 40% chorych. wg prognozy WHO liczba chorych na cukrzycę pośrodku najbliższych 25 lat może wzrosnąć do około 10% światowej populacji. W naszym państwie będzie to stanowić około 4 mln chorych.3Dane te są przerażające, lecz właściwa profilaktyka, nauka zdrowotna i inicjalne leczenie, mogą doprowadzić do zahamowania fali nowych zachorowań i występowania późnych powikłań cukrzycy.Podział cukrzycy Współcześnie zaburzenia gospodarki węglowodanowej (gospodarki cukrami) dzielimy na kilka typów: typ 1, typ 2, cukrzycę ciężarnych i cukrzycę wtórną, niepoprawną tolerancję glukozy i niepoprawną glikemię na czczo. Regulacja oparta jest na powodach rozwoju dolegliwości i obrazie klinicznym cukrzycy. Tak więc cukrzycę dzielimy na:Cukrzycę typu 1 (zwana kiedyś cukrzycą młodzieńczą bądź insulinozależną) spowodowana jest zniszczeniem komórek beta trzustki, odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie insuliny. Ten rodzaj cukrzycy występuje częściej u ludzi młodych i u dzieci ( lecz może się pojawić w każdym wieku). Jedynym możliwym metodą leczenia tej dolegliwości jest codzienne podawanie insuliny i właściwe odżywianie i wysiłek fizyczny. Wskazane jest, tak aby insulina podawana pacjentowi naśladowała fizjologiczny (poprawny) sposób wydzielania insuliny.Cukrzycę typu 2 (cukrzyca dorosłych, zwana dawniej insulinoniezależną) w tym rodzaju cukrzycy powodem podwyższonego poziomu cukru jest zarówno niepoprawne działanie insuliny w organizmie (oporność na działanie insuliny), jak i niepoprawne jej wydzielanie. Najczęściej cukrzycy typu 2 towarzyszy otyłość (80% przypadków) i bardzo regularnie nadciśnienie tętnicze. Ten rodzaj cukrzycy występuje najczęściej u osób w starszym wieku. Niestety, pośrodku ostatnich kilku lat obserwuje się przyrost zachorowań na cukrzycę typu 2 w młodych ekipach wiekowych od 12 do 16 lat. To jest powiązane z mniejszą aktywnością ruchową dzieci, spożywaniem licznych przekąsek bogatych w tłuszcze i węglowodany i coraz częstszym występowaniem nadwagi i otyłości w takich ekipach wiekowych. Cukrzyca typu 2 ma charakter progresywny tzn. z upływem czasu dolegliwość postępuje i wymaga wykorzystania odpowiedniego leczenia. Początkowo leczenie tej dolegliwości opiera się na stosowaniu odpowiedniej diety i dostosowanego do możliwości chorego wysiłku fizycznego. Jeżeli to postępowanie jest nieskuteczne, dołącza się do niego leczenie doustnymi lekami hipoglikemizującymi (przeciwcukrzycowymi). Po pewnym czasie leczenia i trwania dolegliwości przewarzająca część chorych na cukrzycę typu 2 wymaga leczenia insuliną. Intensyfikacja leczenia powinna następować stosunkowo obserwacji wzrostu poziomu cukru we krwi. Głównym celem leczenia cukrzycy jest umożliwienie pacjentowi trybu życia zdrowego człowieka i niedopuszczenie do rozwoju powikłań cukrzycy.Cukrzycę ciężarnych – to jest każdy rodzaj cukrzycy, który po raz pierwszy zostaje rozpoznany w momencie ciąży. W większości przypadków cukrzyca ta ustępuje po porodzie. Tylko u niewielkiej części kobiet z cukrzycą ciężarnych wykrywa się cukrzycę typu 1 albo cukrzycę typu 2. Niemniej w ekipie kobiet z cukrzycą ciężarnych istnieje wyższe ryzyko zachorowania w przyszłości na cukrzycę w porównaniu z kobietami, u których w momencie ciąży nie doszło do zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Leczenie tej postaci cukrzycy powinno być prowadzone tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach ginekologiczno-diabetologicznych. Ekipy ryzykaAnalizując występowanie cukrzycy w różnych ekipach osób wyodrębniono ekipy ludzi szczególnie podatnych na zachorowanie. Mówimy o nich, iż to są ekipy ryzyka rozwoju cukrzycy. Należą do nich: osoby po 45 roku życia,osoby, które są spokrewnione z osobą chorą na cukrzycę (chory jest członkiem rodziny, na przykład rodzice, dziadkowie, rodzeństwo i pozostali krewni),osoby z nadwagą i otyłością,kobiety, które w okresie ciąży chorowały na cukrzycę ciężarnych,kobiety , które urodziły dzieci o ciężarze ponad 4 kg,osoby, które w przeszłości notowały podwyższone poziomy cukru we krwi, na przykład po posiłku,osoby cierpiące na dolegliwości układu krążenia takie jak: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, osoby, u których stwierdzono niepoprawny poziom cholesterolu i/ albo triglicerydów. wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wszystkie powyższe osoby niezależnie od wieku powinny zwrócić szczególną uwagę na własne zdrowie i kontrolować poziom cukru we krwi co roku. Ponadto każda osoba ponad 45. r.ż. powinna co 3 lata przeprowadzić badanie poziomu cukru we krwi. Profilaktyka i zapobieganie cukrzycyDotychczas nie znaleziono metody na zapobieganie cukrzycy typu 1. Stąd także nie ma możliwości prowadzenia działań profilaktycznych. U osób z cukrzycą typu 1 bardzo istotne jest prowadzenie profilaktyki wtórnej, mającej na celu zapobieganie powikłaniom cukrzycy. Wskazane jest prowadzenie trybu życia zdrowego człowieka, a więc odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, a również wykonywanie regularnych pomiarów cukru we krwi i dostosowywanie dawek insuliny do obecnych potrzeb organizmu. Należy także pamiętać o regularnych kontaktach zespołem leczącym, który pomaga w rozwiązywaniu codziennych problemów i zapobieganiu powikłaniom cukrzycy. Osoby, które znajdują się w ekipie podwyższonego ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 powinny dążyć do utrzymywania prawidłowej masy ciała i dbać o regularną aktywność fizyczną. Bardzo istotne jest także poprawne odżywianie nieprzekraczające rekomendowanych norm spożycia składników pokarmowych. Należy unikać spożywania cukrów prostych o wysokim indeksie glikemicznym i tłuszczów. Ponadto w tej ekipie osób należy kontrolować poziom cukru we krwi na czczo i po posiłku / albo wykonać specjalistyczne badanie tak zwany doustny test tolerancji glukozy, który może posłużyć do wcześniejszego rozpoznania cukrzycy zanim wystąpią właściwe symptomy. Nadzwyczajnie ważne w prewencji cukrzycy jest zaprzestanie palenia tytoniu, które jest czynnikiem ryzyka występowania chorób sercowo-naczyniowych. Rozpoznawanie cukrzycy - niebezpieczne symptomy istotne jest, by w odpowiednim momencie rozpoznać pierwsze symptomy cukrzycy i rozpocząć właściwe leczenie. Pacjenci zanim usłyszą diagnozę - cukrzyca - najczęściej odczuwają symptomy, które mogą, ( lecz nie muszą sugerować chorobę. Jeżeli zaobserwuje się poniższe symptomy, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, który je zweryfikuje i postawi właściwą diagnozę. Do objawów mogących wskazywać na wystąpienie cukrzycy należą: nawracające infekcje, ciągłe zmęczenie, osłabienie i senność. Mogą pojawiać się zaparcia, swędzenie skóry czy jej suchość, pojawianie się zmian ropnych na skórze i zmiany zapalne narządów moczowo-płciowych. Pacjenci skarżą się na wzmożone marzenie, przy jednoczesnym częstym oddawaniu moczu, spory apetyt, utratę masy ciała i kłopoty z koncentracją. symptomy te zwykle rozwijają się bardzo dynamicznie u chorych z cukrzycą typu 1 i bardzo bez pośpiechu u osób z cukrzycą typu 2. Osoby chore na cukrzycę regularnie bagatelizują powyższe symptomy i na przykład zmęczenie tłumaczą przepracowaniem, dlatego tak istotna jest profilaktyka, obserwacja własnego organizmu i wizyty kontrolne u lekarza. Niestety wielu chorych z cukrzycą typu 2 dowiaduje się o swojej chorobie poprzez sytuacja. U ok. 50% z nich w chwili rozpoznania stwierdza się powikłania cukrzycy. Dlatego tak istotne jest podejmowanie działań zapobiegających cukrzycy i informowanie o tym społeczeństwa. Leczenie cukrzycyW zależności od typu i stopnia zaawansowania cukrzycy stosuje się różne sposoby leczenia między innymi dietę, wysiłek fizyczny, doustne leki przeciwcukrzycowe i insulinę. Nowoczesne leczenie umożliwia pacjentom prowadzenie trybu życia zdrowego człowieka, pracę zawodową i codzienną aktywność. We współczesnej terapii dąży się do naśladowania fizjologicznego rytmu wydzielania insuliny. Celem leczenia jest przywrócenie (cukrzyca typu 2) / albo odtworzenie (cukrzyca typu 1) wydzielania insuliny. U osób z cukrzycą typu 2 osiąga się to początkowo podając doustne leki przeciwcukrzycowe. Chorzy z cukrzycą typu 1 od początku wymagają leczenia insuliną. U osób z cukrzycą po spożyciu posiłku dochodzi do gwałtownego wzrostu poziomu cukru we krwi. U człowieka zdrowego w odpowiedzi na przyrost poziomu cukru we krwi wydzielana jest dodatkowa porcja insuliny, mówimy, iż to jest wydzielanie okołoposiłkowe. Między posiłkami wydzielane są stale niewielkie ilości insuliny, mówimy, iż to jest wydzielanie fundamentalne. W leczeniu cukrzycy typu 1, by odtworzyć okołoposiłkowe wydzielanie insuliny stosuje się błyskawicznie działający analog insuliny / albo krótko działającą insulinę ludzką. z kolei odtworzenie podstawowego wydzielania insuliny zapewnia długo działający analog insuliny / albo insulina o pośrednim czasie działania. W leczeniu cukrzycy typu 2 opartym na insulinoterapii stosuje się także tak zwany mieszanki insuliny charakteryzujące się dwufazowym działaniem: szybkim – okołoposiłkowym i długim, pokrywającym fundamentalne wydzielanie insuliny. U osób z cukrzycą typu 2, wymagających leczenia insuliną i prowadzących aktywny tryb życia stosuje się taki sam schemat terapii insulin, jak u chorych z cukrzycą typu 1. Pacjenci prowadzą systematyczną samokontrolę, a więc w pierwszej kolejności często oznaczają poziom cukru we krwi przed kluczowymi posiłkami, a również po posiłku. Ponadto planują posiłki wyliczając zawartość składników pokarmowych w posiłku, a następnie podają odpowiednią dawkę insuliny. Pacjent wstrzykuje sobie insulinę przed jedzeniem, ( lecz przedtem musi obliczyć odpowiednią dawkę, która zależy od:planowanej zawartości węglowodanów w posiłku,poziomu cukru przed posiłkiem,pory dnia,planowanego wysiłkuaktywności fizycznej. by to było możliwe, osoba z cukrzycą musi nauczyć się swojej dolegliwości, wiedzieć jak interpretować wyniki pomiarów cukru i umieć dostosować dawki insuliny do obecnych potrzeb organizmu. Tylko to pozwala uchronić chorego przed powikłaniami cukrzycy. istotna jest, więc nauka i współpraca pomiędzy pacjentem a zespołem leczącym.Samokontrola - kontrola cukrzycyChorzy na cukrzycę każdego dnia kontrolują poziom cukru we krwi wykorzystując specjalne urządzenia zwane glukometrami. Powinni oni kontrolować poziom cukru na czczo / albo przed posiłkiem, i poziom cukru we krwi po spożytym posiłku, tak zwany glikemia poposiłkowa. Ten wyznacznik jest bardzo istotny, gdyż pacjenci, którzy osiągają wysokie wartości glikemii poposiłkowej, są bardziej narażeni na dolegliwości powiązane z układem krążenia od tych pacjentów, u których stwierdzono podwyższony poziom glukozy przed posiłkiem / albo na czczo. Ci ostatni mają natomiast wyższe ryzyko powikłań ze strony nerek i narządu wzroku.następnym składnikiem samokontroli jest systematyczny pomiar ciśnienia tętniczego krwi. W codziennej samokontroli pacjenta nie powinno zabraknąć także odpowiedniej diety, która jest jednym z głownych przedmiotów leczenia cukrzycy. Dieta cukrzycowa powinna być urozmaicona i zawierać wszystkie konieczne składniki pokarmowe, będące elementami zdrowego odżywiania, które bazuje na dostarczaniu organizmowi niezbędnych składników pokarmowych we właściwych proporcjach i o odpowiedniej wartości kalorycznej. Do tych składników zaliczmy: węglowodany, białko, tłuszcze i witaminy i sole mineralne. Osoby z cukrzycą szczególną uwagę powinny zwracać na liczba węglowodanów w diecie, które wchłaniając się do organizmu, bezpośrednio wpływają na poziom cukru we krwi. Lekarze sporą uwagę zwracają na ciężar ciała osób z cukrzycą, bo nadmierna masa ciała negatywnie wpływa na wyrównanie cukrzycy. Dlatego tak wiele uwagi poświęca się odpowiedniej diecie i utrzymywaniu należnej masy ciała. .następnym składnikiem samokontroli jest więc systematyczny pomiar ciężaru ciała.Późne powikłania cukrzycyWspółczesna diabetologia ma dostęp do nowoczesnego leczenia i pacjenci mają sposobność prowadzenia trybu życia zdrowego człowieka i osiągnięcia dobrej kontroli swojej cukrzycy. Jednak część pacjentów nie dostosowuje się do zaleceń zespołu leczącego i cukrzyca bywa za późno rozpoznana / albo źle leczona. Nadmiar cukru we krwi bez pośpiechu uszkadza narządy, naczynia krwionośne i układ nerwowy. Tak dochodzi do późnych powikłań cukrzycy, które mogą doprowadzić do inwalidztwa i przedwczesnej śmierci. Przewlekłe powikłania cukrzycowe dotyczące małych naczyń to między innymi dolegliwości oczu (retinopatia), nerek (nefropatia), nerwów obwodowych (neuropatia). Drugim problemem jest uszkodzenie sporych naczyń krwionośnych powodujących zawały serca i udary mózgu, których ryzyko przy cukrzycy wzrasta 4 - 5-krotnie, a również chorobę naczyniową tętnic kończyn dolnych. Możliwe jest także wystąpienie zespołu stopy cukrzycowej, mogącego prowadzić do amputacji kończyny. Właściwe leczenie i nauka pacjentów może w bardzo sporym stopniu zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy. Wiadomo, iż . by uniknąć późnych powikłań cukrzycy konieczne jest poprawne leczenie i uzyskanie poziomu cukru we krwi zbliżonego do wartości występujących u zdrowego człowieka. Szczególne trudności sprawia leczenie chorych z cukrzycą typu 2. Rozpoczynają oni własną terapię od leków doustnych i trudno im zrozumieć dlaczego po około 6 latach trwania cukrzycy powyżej 50% z nich wymaga leczenia insuliną4. Chorzy boją się zastrzyków, aczkolwiek dzięki dzisiejszym nowoczesnym systemom podawania insuliny iniekcje są prawie bezbolesne, a konieczność leczenia insuliną traktują jako najgorsze możliwe rozwiązanie, aczkolwiek ten schemat leczenia jest tylko naśladowaniem pracy własnej trzustki chorego.Jak ograniczyć powikłania?Mimo coraz lepszej opieki diabetologicznej ciągle możemy spotkać pacjentów, których dotknęły groźne powikłania cukrzycy, na przykład amputacja stopy. Można za to winić pomiędzy innymi: przywiązywanie zbyt malej uwagi do działań profilaktycznych skierowanych do osób zagrożonych cukrzycą, niedostateczną edukację chorych i niedostateczną dostępność do nowoczesnych metod leczenia. To problem ogólnoświatowy, aczkolwiek w większości państw europejskich, na przykład w Danii i w Irlandii przypadek jest lepsza dzięki ścisłej współpracy zespołu leczącego z pacjentem i powszechniejszemu stosowaniu najnowszych generacji leków przeciwcukrzycowych, w tym również insulin. Właściwe leczenie i nauka pacjentów może w bardzo sporym stopniu zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań.Rezolucja ONZ z roku 2006 stanowi, iż cukrzyca jest groźną chorobą, może mieć charakter epidemii i globalnie zagrozić zdrowiu.W Polsce powstają różne programy, na przykład „Narodowy Program Wsparcia Osób z Cukrzycą”, które mają na celu poprawę jakości życia chorych na cukrzycę. Polscy lekarze także mają dostęp do wiedzy i do większości nowoczesnych metod leczenia. Problemem jednak nie jest więc niski poziom wiedzy diabetologów, niedostępność pacjentów do wstrzykiwaczy czy glukometrów, ( lecz niska świadomość pacjentów na temat konieczności prowadzenia wnikliwej samokontroli, dostosowywania leczenia do potrzeb własnego organizmu, co umożliwiają aktualnie nowoczesne sposoby leczenia. Na szczęście, są objawy, iż przypadek ta może się w Polsce poprawić. Rozpoczęto właśnie realizację programu Ministerstwa Zdrowia „Program Prewencji i Leczenia Cukrzycy w Polsce na lata 2006-2008. Ma on na celu zintensyfikowanie działań prewencyjnych, pozwalających na pomniejszenie ryzyka zachorowania, optymalizację leczenia cukrzycy i jej powikłań. Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „pomaluj życie na novo” jest inicjatywą o charakterze edukacyjnym i ma wymiar ogólnospołeczny. Kluczowym celem jest upowszechnianie przesłania, iż cukrzyca nie przekreśla możliwości pełnego i twórczego życia. Zadaniem Uczestników Konkursu jest przedstawienie w formie artystycznej, przeżyć, porażek i osiągnięć w walce z cukrzycą i promowanie odpowiedniego stylu życia. Plonem następnych edycji Konkursu są prace artystyczne, mające własną niepowtarzalną wymowę, czytelną dla każdego, komu bliski jest temat cukrzycy. Dzieci, młodzież i dorośli w swoich pracach pokazują radości i smutki powiązane z chorobą, ( lecz w pierwszej kolejności udowadniają, iż z cukrzycą mogą żyć podobnie jak ich zdrowi rówieśnicy. Wizyta medyczna doktor, specjalista diabetolog – dr Agnieszka Turyn-Petrulewicz