Definicja Czy można uniknąć grypy?

Co to jest Czy można uniknąć grypy?: Monika Rzeczkowska: Nieuchronnie nadchodzi jesień. Jak wiemy, w tym okresie szczególnym zagrożeniem staje się grypa. Co powinnymy wiedzieć o tej chorobie aby łatwiej było nam jej uniknąć? Grażyna Dulny: Grypa jest chorobą zakaźną i zaraźliwą, wywoływaną poprzez wirusy grypy. Dolegliwość ta szerzy się drogą kropelkową, jest przekazywana od jednej osoby do drugiej wspólnie z rozpylaniem wydzieliny z górnych dróg oddechowych. Rozpylanie tej wydzieliny najintensywniejsze jest w czasie kaszlu i kichania gdyż tworzymy swego rodzaju "aerozol pod cinieniem" lecz zwyczajne mówienie, czy smarkanie nosa także skutkuje rozpylanie tego wirusa w rodowisku. Oczywicie im bardziej to jest rodowisko zatłoczone, zamknięte, nie przewietrzane tym szansa zakażenia się wirusem grypy jest większa. Moment wylęgania jest to czas od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów jest bardzo krótki i wynosi od kilku godz. do dwóch dni. Takie cechy grypy jak spora zakaźnoć i krótki moment wylęgania wywołują, iż zachorowania kumulują się w krótkim okresie czasu dając gwałtowny sezonowy przyrost zachorowań czyli epidemię tej dolegliwości. M.Rz.: Pani Lekarz, dlaczego jesienią spotykamy się z takim nasileniem zachorowań? G.D.: Na jesieni i w momencie zimowym człowiek jest bardziej podatny na zakażenie wirusami grypy gdyż częste zmiany temperatur zarówno na dworze jak i w pomieszczeniach wywołują, iż nie zawsze nasze ubranie w odpowiedni sposób zabezpiecza nas przed stratą ciepła. Długookresowe oziębienie organizmu minimalizuje naszą odpornoć a na to włanie czekają wirusy grypy, które jak wykazały badania są obecne pośrodku całego roku na wszystkich kontynentach. W tym okresie atakują nas nie tylko wirusy grypy lecz także inne drobnoustroje ( wirusy i bakterie ) dla których moment zimowych chłodów jest jest okresem zwiększonej aktywnoci. moment zimowy jest także okresem zmniejszonej aktywnoci fizycznej człowieka a negatywne w tym okresie warunki atmosferyczne wywołują iż częciej uciekamy do zamkniętych niewietrzonych pomieszczeń, gdzie na niewielkiej przestrzeni zgrupowanych jest spora liczba osób. Osłabienie organizmu i bliskie kontakty z innymi osobami przy obecnoci wirusa grypy w rodowisku rozpoczynają falę zachorowań. Coraz więcej osób choruje a co za tym idzie coraz więcej osób staje się źródeł zakażenia i praktycznie nie jestemy już w stanie powstrzymać tej lawiny zachorowań. Oczywicie nie wszyscy chorują gdyż w populacji znajdują się osoby, które nabyły odpornoci po przechorowaniu grypy wywołanej wirusem zbliżonym antygenowo do aktualnie krążącego jak także są także osoby o tak dobrej odpornoci, iż wirus grypy nie jest w stanie jej przełamać. Dlatego zazwyczaj w sezonie grypowym zachorowania obejmują od 10 & Przyczynowe leczenie grypy sprawia spore trudnoci gdyż nie jest dostępna szybka diagnostyka grypy a co za tym idzie nie mamy pewnoci co do rozpoznania. Oprócz tego w Polsce zarejestrowany jest tylko jeden lek działający swoicie na wirusa grypy lecz tylko typu A. Zawiera on w swoim składzie chlorowodorek amantadyny ( Viregyt & Na wiecie są dostępne leki antygrypowe w większej iloci i to są zarówno leki hamujące replikację wirusa jak także blokery receptora neuraminidazy. Z kolei jakiekolwiek inne leki na grypę, prócz tych kilku zarejestrowanych na wiecie, nie są skuteczne. Każde inne leki tj. tylko i wyłącznie leczenie objawowe, a więc leki które zmniejszają symptomy towarzyszące grypie z kolei nie niwelują dolegliwości, a więc organizm sam musi walczyć. W tych chorobach gdzie nie dostępne jest leczenie przyczynowe idealną sposobem zapobiegania jest prewencja pierwotna a więc wytworzenie stanu odpornoci przed zakażeniem. W prewencji pierwotnej używamy szczepień, a więc wczeniej przed zetknięciem z wirusem podajemy do organizmu antygeny grypy, które stymulują produkcję przeciwciał. a więc najlepiej uchronić się przed grypą przez wykorzystywanie szczepień ochronnych. M.Rz.: Grypę wywołuje kilka rodzajów wirusa- A, B, C. Czy szczepionki zawierają antygeny przeciwko wszystkim typom wirusa? G.D.: Szczepionki zawierają antygeny jest to cząstki wirusa dwóch typów grypy: typu A i B. Jeli chodzi o typ A, są dwa krążące obecnie podtypy wirusa które zawarte są w szczepionce. Tak więc każda szczepionka zawiera trzy rodzaje antygenów: dwa rożne antygeny typu A i antygen typu B. z kolei wirusa grypy typu C nie stosuje się w szczepionce, gdyż wirus C nie ma cech epidemicznych i przechorowanie grypy spowodowanej wirusem typu C jest bardzo łagodne. Każda z trzech dostępnych w tej chwili szczepionek na rynku (Vaxigrip- francuska, Influvac- holenderska, Fluarix-belgijska) musi zawierać zalecane poprzez WHO typy wirusa grypy. Na ogół w każdej szczepionce są te same, lecz zazwyczaj w takich poszczególnych typach są jeszcze dwa do wyboru, z tym iż antygenowo są identyczne i dają taką samą odpornoć. Wchodzący w skład szczepionki zbiór wirusów grypy jest co roku aktualizowany i musi odpowiadać rekomendacjom WHO. Ciągłe monitorowanie krążenia wirusów grypy na poszczególnych kontynentach pozwala przewidzieć, które z nich będą odpowiedzialne za wywoływanie wzrostu zachorowań w danym sezonie. M.Rz.: Jeśli mamy do wyboru trzy rodzaje szczepionek, to co pacjent powinien wiedzieć o tych szczepionkach, tak aby dokonać najlepszego wyboru? G.D.: Szczepionkę powinien wybrać doktor, dlatego iż nie wymaga się od pacjenta wiedzy dotyczącej szczepień. Wszystkie szczepionki będące na rynku polskim są szczepionkami dobrymi. By szczepionka została zarejestrowana, musi spełniać obowiązki WHO tzn. musi spowodować odpornoć u przynajmniej 70% szczepionych osób oprócz tego musi być bezpieczna i nie powodować niepożądanych odczynów poszczepiennych. Wszystkie trzy szczepionki spełniają powyższe obowiązki. z kolei różnice między tymi trzema szczepionkami polegąją na sposobie uzyskiwania wymaganego składu antygenowego w procesie produkcyjnym. Szczepionki typu split, do których należy szczepionka Fluarix i Vaxigrip zawierają w swoim składzie zarówno antygeny zewnętrze jak i antygeny wewnętrzne z kolei szczepionka typu subunit, do której należy Influvac zawiera w swoim składzie tylko antygeny zewnętrze. M.Rz.: Co to znaczy termin- „zewnętrzne antygeny”? G.D.: Jeśli wyobrazimy sobie, ze wirus grypy jest owocem kasztana, a więc okrągły z kolcami, to w typie szczepionki split mamy zawartoć całego kasztana pociętego na drobne kawałeczki, z którego sposobami fizycznymi i chemicznymi usunęlimy tylko substancje niepożądane, które są odpowiedzialne na nadmierne odczyny ( Fluarix, Vaxigrip). z kolei podjednostkowa szczepionka Influvac zawiera tylko kolce naszego metaforycznego kasztana. Włanie te zewnętrze białko wirusa grypy, które porównujemy do kolców kasztana są w najwyższym stopniu immunogennymi składnikami wirusa grypy i po wprowadzeniu do organizmu pobudzają produkcję przeciwciał. Pierwsze szczepionki przeciwko grypie zawierały całe wirusy i były one niestety bardziej odczynowe niż te wytwarzane w momencie obecnej. Produkcja szczepionek i cały przemysł szczepionkowy idą w tym kierunku tak aby do produkcji szczepionek nie korzystać już całych wirusów i bakterii lecz tylko tych częci drobnoustrojów, które mają największe właciwoci immunogenne. Takie postępowanie pozwala na zwiększanie immunogennoci szczepionki a z drugiej strony na obniżanie reaktywnoci czyli obniżanie ryzyka występowania odczynów niepożądanych. M.Rz.: Pani Lekarz, powiedziała Pani, iż o doborze szczepionki powinien decydować doktor a nie pacjent. Czy to znaczy, iż są pewne uwarunkowania indywidualne, które wyznaczają najlepszy dla danej osoby rodzaj szczepionki? G.D.: Zacznijmy od tego, iż o szczepieniu w polskim prawodawstwie, w wytycznych, które mają własne odzwierciedlenie w rozporządzeniach o szczepieniu decyduje doktor. Szczepienie to jest pewna procedura medyczna- zabieg i przez wzgląd na tym nie powinno być realizowane na odpowiedzialnoć pacjenta, który ma za małą wiedzę na ten temat. Praktycznie w Polsce nie powinnimy mieć szansy zaszczepienia się bez badania lekarskiego, bez konsultacji, bez wypisania recepty poprzez lekarza. Włanie w trakcie konsultacji doktor przeprowadzając wywiad dowiaduje się o stanie pacjenta, o przewlekłych chorobach, okrela wskazania i przeciwwskazania do szczepień. Ten cały obraz, który tworzy się w trakcie wywiadu i po zapoznaniu się z dokumentacją chorobową pacjenta powinien dać wystarczające wiadomości pozwalające ocenić, która z dostępnych szczepionek powinna zostać zastosowana. W większoci przypadków nie ma znaczenia, jaką szczepionkę się zastosuje. Oczywicie chodzi także o cenę szczepionki jak także przyzwyczajenie pacjenta. Może się zdażyć także, iż przy zbieraniu wywiadu od pacjenta o wcześniejszych szczepieniach dowiemy się iż pacjent zareagował nadmiernym odczynem. w takich sytuacjach możemy pomyleć o zmianie szczepionki. Przy stosowaniu szczepień u dzieci należy pamiętać o tym iż wszystkie trzy obecne na rynku szczepionki mają różne dawkowanie w przedziale wieku od 6 miesięcy do 8 lat. doktor wiedząc z jakim wiekowo pacjentem ma do czynienia, jaka jest jego przeszłoć szczepienna, może dokonywać wyboru, wiedząc jakie jest właciwe dla danego wieku dawkowanie i w takich sytuacjach można wybrać najwygodniejsze dawkowanie. oprócz tego, w tym roku ma wejć na rynek polski forma dziecięca Vaxigripu, do chwili obecnej wszystkie były w objętoci 0,5 ml (standardowa dawka podawana dorosłym), z kolei dzieci dostawały połowę tej dawki. gdyż nie było formy pediatrycznej, trzeba było podawać dzieciom połowę dawki a drugą częć nie wykorzystane szczepionki wyrzucać. Należy z całą mocą podkrelić, iż o szczepieniu decyduje doktor- okrela wskazania i przeciwwskazania a następnie razem z pacjentem wybiera szczepionkę. M.Rz.: Jaki jest najlepszy moment na wykorzystywanie szczepień? G.D.: Obserwacje kliniczne i analizy wskazują, iż okresem nasilenia zachorowań na grypę jest moment od końca listopada do marca. By zdążyć przed grypą, najwspanialszym okresem na zaszczepienie jest wrzesień, październik, listopad. W grudniu może być już za późno. Początki odpornoci pojawiają się już po 7 dniach, lecz wymagany poziom przeciwciał uzyskuje się po około 2 tygodniach. M.Rz.: Co się zdarzy jeli osoba przyjmująca szczepionkę będzie już zakażona wirusem grypy ? G.D.: Dlatego konieczna jest wizyta lekarska, tak aby tego typu sytuacje zminimalizować, tak aby nie szczepić osoby chorej, zakażonej. Oczywicie nigdy do końca nie ma pewnoci, iż my takiej osoby nie zaszczepimy. Dlatego jest sprawą kontrowersyjną szczepienie p/ grypie w czasie trwania epidemii. Jedni lekarze uważają ze można stosować szczepienia p/ grypie w czasie trwania epidemii a inni uważają, ze w tym okresie nie należy już proponować szczepień tak aby włanie nie doszło do zaszczepienia osoby w trackie wylegania dolegliwości. Jeśli szczepionkę zastosujemy w momencie wylęgania to z pewnością ona nie będzie już w stanie ustrzec nas przed zachorowaniem. z kolei reakcja organizmu na wprowadzoną szczepionkę w czasie okresu wylęgania będzie indywidualna i zależną od kondycji organizmu. Należy jednak podkrelić, iż porcja antygenu wprowadzona w trakcie szczepienia w porównaniu z ilocią namnażanego w organiźmie wirusa jest znikoma i jak się wydaje nie odgrywa w takich przypadek większego znaczenia. Śledząc zgłaszane co roku do Państwowego Zakładu Higieny odczyny poszczepienne które wystąpiły po stosowaniu w Polsce różnych szczepionek zarówno tych obowiązkowych jak i rekomendowanych nie mamy podstaw do niepokoju W polskiej kilkuletniej historii szczepień, proc. zaszczepionych osób p/ grypie systematycznie powiększa się co roku i tak w 1997 roku zaszczepiło się 2%, w 1998 roku roku 3%, w 1999 roku 5%. Reasumując, decyzja o szczepieniu w momencie epidemii powinna być podejmowana z sporą rozwagą i w tym okresie możemy stosować wyłącznie szczepienia pojedynczych osób u których w trakcie badania wykluczamy ostrą infekcje i które nie kontaktowały się z chorymi na grypę. M.Rz.: Czy istnieją żadne przeciwwskazania do stosowania szczepień przeciw grypie? G.D.: Tak, w pierwszej kolejności bardzo ciężkie uczulenie na białko jaja kurzego, dające ciężkie symptomy chorobowe w formie anafilaksji czy wstrząsu. Określenie uczulenia na białko jest bardzo łatwe wystarczy zapytać pacjenta czy spożywa produkty zawierające jajko kurze. także ciężkie reakcje po podaniu poprzedniej szczepionki są przeciwwskazaniem. Jednak jak wspomnielimy ponad nie zostały odnotowane ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne po szczepionkach grypowych. Brak odczynów poszczepiennych jest dowodem na to, iż szczepionki są dobre, dobrze oczyszczone a co za tym idzie bezpieczne. Następnym przeciwwskazaniem jest ostra infekcja. w takich sytuacjach szczepienie należy odłożyć na inny termin po ustąpieniu ostrych objawów. Przeciwwskazaniem jest ponadto wiek poniżej 6 miesięcy życia, uczulenie na składniki szczepionki jak także wybrane schorzenia neurologiczne i dolegliwości z tak zwany autoagresji a więc schorzenia gdzie organizm wytwarza przeciwciała przeciwko własnym tkankom. Pierwszy trymestr ciąży jest przeciwwskazaniem, z kolei jeli chodzi o II/III trymestr ciąży to decyzja należy do lekarza prowadzącego ciężarną. M.Rz.: Czy co jeszcze poza przyjęciem szczepionki pacjenci mogą zrobić, tak aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na grypę? G.D.: Właciwie to mało, to nie jest od nas zależne. Wszyscy powtarzają zalecenie dot. higienicznego trybu życia- poprawne odżywianie, odzież stosowna do pogody, temperatury, która chroni przed ochłodzeniem organizmu, przemoczeniem nóg jak także wypoczynek i unikanie stresów. Oczywicie rzadko kto może sobie na to w tej chwili pozwolić. oprócz tego sami do końca nie wiemy jaką mamy odpornoć, to jest powiązane z wiekiem, im człowiek starszy tym ma niższą odpornoć, małe dzieci nie mają jeszcze rozwiniętej odpornoci. Unikanie kontaktów z osobami chorymi, co także nie zawsze jest możliwe. Nie zawsze tak jest, iż osoba po szczepieniu ma 100% odpornoci. wybrane osoby mogą nie wytworzyć dostatecznej odpornoci przy czym jak wynika z naszych obserwacji osoby po szczepieniu przechodzą grypę łagodnie i nie występują u nich powikłania. M.Rz.: To prawda, iż trudno jest uniknąć stresów, przemęczenia czy kontaktu z osobami zakażonymi. Jeli z kolei chodzi o odżywianie to mylę, iż każdy z nas może o to zadbać. Co należy rozumieć poprzez poprawne odżywianie w kontekcie profilaktyki grypy? G. D: Organizm do swojej pracy potrzebuje dowóz składników odżywczych w odpowiednich proporcjach. Dlatego nasza dieta powinna być urozmaicona i obfitować w białko i witaminy. z kolei powinnimy zmniejszyć iloć jedzonych tłuszczów i węglowodanów. Podkrelam zmniejszyc a nie kompletnie wyeliminować z naszego jadłospisu gdyż odpowiednie proporcje tłuszczu i węglowodanów tez naszemu organizmowi są potrzebne. w pierwszej kolejności powinnimy spożywać nabiał, owoce i warzywa, które dostarczają nam mikroelementy, witaminy i składniki proste. Spożywanie posiłków powinno być regularne a dieta powinna być bogato- składnikowa. Szczególnie w momencie jesienno- zimowym powinna zawierać sporą liczbę owoców bogatych w witaminę C- udowodniono, iż wit. C bierze udział w mechanizmach odpornociowych. M.Rz: Jeśli pomimo wszystkich zaleceń nie zdołalimy uniknąć grypy, jak poważnie należy potraktować tę chorobę? G. D.: Grypę należy potraktować bardzo poważnie, ponieważ w każdej infekcji wirusowej po namnożeniu wirusa we wrotach zakażenia mamy moment tak zwany wiremii tzn. ogólnego rozsiewu wirusa który z krwią dociera praktycznie do każdego narządu. Po zakażeniu organizm rozpoczyna się bronić i wytwarzać przeciwciała przeciwko intruzowi. Wytworzone przeciwciała łączą się z wirusem i w ten sposób hamują jego namnażanie w tkankach. gdyż jak już wspomniałam nie podajemy przy zachorowaniu na grypę leków swoicie działających na wirusa grypy a wiec pomagających organizmowi go pokonać dlatego powinnimy w tym okresie położyć się do łóżka i nie forsować organizmu. przez forsowanie fizyczne w tym okresie naszego organizmu wpływamy niekorzystnie na naszą odpornoć i opóźniamy eliminacje wirusa z poszczególnych narządów. Taki stan rzeczy może doprowadzić do przedłużania zachorowania i powikłań w formie zapalenie płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenia mózgu. ponadto infekcja wirusowa toruje drogę infekcjom bakteryjnym. M.Rz.: Jeśli w danym sezonie zachorujemy, czy to znaczy, iż już jestemy bezpieczni- nabylimy odpornoć, czy powinnimy jednak obawiać się ponownej infekcji przed zakończeniem sezonu grypowego? G.D.: Nie znaczy to, iż jestemy bezpieczni gdyż jak pokazują badania wirusologiczne aktualnie na wiecie stale krążą trzy typy wirusów grypy. Przechorowanie daje odpornoć tylko na jeden typ & z kolei w szczepionce p/ grypie są obecne trzy typy wirusa grypy a zatem szczepionka chroni nas bardziej kompleksowo przed zachorowaniem. Wirusy grypy ulegają ciągłym mutacjom a więc zmianom. Zmiany powstające w wirusie mogą dotyczyć niewielkiego odcinka genomu wirusa grypy i wtedy nowe wirusy powodują tylko lokalne epidemie obejmujące swoim zasięgiem niewielką częć populacji. z kolei wiele gorsze w swoich skutkach są zmiany obejmujące sporą czeć genomu wirusa. Takie zmiany prowadzą do wiatowej epidemii grypy, która nazywa się pandemią. W ostatnim 100 leciu odnotowalimy pandemie grypy w następujących latach: 1918-1919 hiszpanka 1957 azjatycka 1968 Hong Kong 1977 grypa rosyjska gdyż skład szczepionki jest zmienny co roku i uwzględniamy wszystkie najdrobniejsze zmiany, dlatego jest zasada, iż co roku powinnimy się szczepić uaktualnionym składem, a z racji na to, iż szczepionka zawiera trzy szczepy wirusa grypy przynajmniej te trzy typy wirusa daje nam najwyższe prawdopodobieństwo uchronienia się przed grypa. M.Rz.: Życząc Pani wysokiej odpornoci i uniknięcia grypy, dziękuje za wywiad