Definicja Faktory ochrony słonecznej dla UVB i UVA

Co to jest Faktory ochrony słonecznej dla UVB i UVA: Dla scharakteryzowania własności ochronnych filtrów słonecznych anty-UV wprowadzono tak zwany faktory. Faktor to odmiennie współczynnik wysokości ochrony przeciwsłonecznej jaką gwarantuje nam dany preparat ochronny. Jest on określony liczbą i symbolem literowym podanym na opakowaniu produktu ochronnego. Faktory określające stopień ochrony przed promieniami UVB Najczęściej spotykanym, czyli i najlepiej znanym oznaczeniem na opakowaniach kremów z filtrami jest znak SPF. Faktor SPF - Sun Protection Factor - ustala wysokość ochrony jaką gwarantuje nam dany krem ochronny tylko przed zakresem promieniowania UVB. Właściwości promieniowania UVB były poznane najwcześniej, poprzez sporo lat uważano, iż kluczowym winowajcą niekorzystnych zmian spowodowanych działaniem słońca w tym przedwczesnego starzenia się skóry i raka jest właśnie promieniowanie UVB, dlatego poprzez długi moment kremy ochronne chroniły tylko przed UVB. Aktualnie wiemy, iż to promienie UVA są kluczową powodem fotostarzenia się skóry i zmian nowotworowych. Z tych wszystkich powodów sposoby oznaczania wartości faktora SPF i filtry chroniące przed zakresem UVB są najlepiej zbadane, sprawdzone i w najwyższym stopniu powszechne, to wyjaśnia dlaczego oznaczenie SPF jest tak regularnie spotykane, w przeciwieństwie od faktorów dla UVA. Prócz oznaczenia SPF na opakowaniach preparatów ochronnych można czasem spotkać inne symbole literowe będące odpowiednikami skrótu SPF, tylko w innych językach. Najczęściej spotykane odpowiedniki SPF to: LSF (Licht Schutz Factor) - niemiecki odpowiednik IP (Indice de Protection) - francuski odpowiednik Można również spotkać się z symbolami: FP, SF albo BF Wszystkie te symbole są faktorami dla UVB i są sobie równoznaczne. Zdarza się także, iż zamiast symbolu faktora napisany jest zwyczajnie skrót UVB przy którym umieszczona jest liczba oznaczająca wartość ochrony przeciw temu typowi promieniowania. Jednostką, która ustala efekty działania promieniowania UVB na skórę jest MED - min. dawka rumieniowa (Minimal Erythema Dosis). To jest jednostka oznaczająca min. dawkę promieniowania UVB, która jest potrzebna do wywołania reakcji zapalnej, objawiającej się zaczerwieniem skóry. Poznanie tej jednostki pozwoli nam zrozumieć zasady sposoby oznaczania wartości współczynnika SPF. Faktor SPF ustala relacja czasu, po którym pojawi się rumień na skórze chronionej kremem z filtrem do czasu stworzenia efektu rumienia na skórze nie chronionej. SPF= MEDmin / MEDmax MEDmin= min. dawka promieni UV wywołująca rumień na skórze chronionej filtremMEDmax= = min. dawka promieni UV wywołująca rumień na skórze niechronionej filtrem Sposób oznaczania wartości współczynnika SPF w ogólnym zarysie bazuje na tym, iż na skórę jednego z ochotników aplikuje się krem z filtrem. Bardzo istotna jest liczba nakładanego kremu. Aplikuje się go zawsze w ilości 2 mg na cm kwadratowy skóry. Następnie naświetla się ten fragment skóry lampą emitującą promieniowanie UV, aż do momentu pojawienia się zaczerwienienia skóry. Taki test powtarza się , lecz już bez użycia kremu ochronnego. Później porównuje się czas po jakim pojawił się rumień w obu sytuacjach i otrzymuje się wartość faktora SPF. Ta sposób nie sprawdza się w razie promieniowania UVA, bo by spowodować pojawienie się rumienia pod wpływem promieni UVA trzeba aby wykorzystać dawkę UVA 1000 razy wyższą w porównaniu do minimalnej dawki rumieniowej (MED) dla UVB. Byłaby to zbyt spora dawka aby można takie testy przeprowadzać na ochotnikach, oprócz tego prędzej pojawiłaby się opalenizna niż zaczerwienie skóry, a to utrudniłoby sposobność prawidłowego odczytu wyników testu. Z tych to powodów wartość faktora SPF charakteryzuje właściwości ochronne preraratu tylko w dziedzinie UVB. Wartość faktora SPF w praktyce Co dla nas w praktyce znaczy mniejsza albo większa wartość faktora SPF podana na danym preparacie ochronnym? Liczba SPF mówi nam jak długo możemy przebywać na słońcu po nałożeniu takiego preparatu, by nie narazić się na poparzenie słoneczne. Przyjmuje się, że zwykle średnio po 15 minutach przebywania na pełnym słońcu skóra rasy białej rozpoczyna się czerwienić. Piętnaście min. to zazwyczaj czas potrzebny do wniknięcia w skórę minimalnej dawki rumieniowej - MED wywołującej zaczerwienie skóry. Z kolei jeżeli użyjemy kremu na przykład z faktorem SPF 15 wówczas możemy przebywać na pełnym słońcu poprzez 3 godziny i 75 min. albo także spędzić 15 - piętnastominutowych seansów nie martwiąc się o poparzenie słoneczne [ 15 ( min.) * 15 (SPF) = 225 (( min.) a więc 3h 75(( min.]. Podkreślałam ponad, iż w trakcie oznaczania wartości faktora SPF danego kremu ochronnego w warunkach laboratoryjnych nakłada się na skórę ochotnika badany krem w ilości 2 mg na cm kwadratowy skóry, okazało się jednak, iż w rzeczywistości przewarzająca część z nas zazwyczaj nakłada o sporo mniej preparatu z filtrem raptem 0,5 do 1 mg na cm kwadratowy skóry. Co to znaczy w praktyce? Niestety wynika z tego, iż jeżeli posmarujemy skórę kremem z filtrem zbyt oszczędnie to wysokość ochrony jaką zapewnia nam producent na opakowaniu kremu będzie w rzeczywistości wiele niższa a więc otrzymamy tylko 50 % możliwej ochrony przeciwsłonecznej. Przykładowo nakładając przed opalaniem cienką warstwą preparat o faktorze SPF 30, w praktyce będzie on nas chronił w takim stopniu jak gdyby jego wysokość faktoru byłą o połowę mniejsza i wynosiła SPF 15. Wniosek z tego, iż zawsze, a w szczególności przed opalaniem nie należy oszczędzać kremu z filtrami anty-UV ale trzeba nakładać go w obfitych ilościach. Jak traktować ustalenie "obficie nakładaj krem ochronny"? Wiem, iż ustalenie 2 mg na centymetr kwadratowy skóry nie sporo mówi. Innymi słowami za jednym wspólnie przed opalaniem należy nałożyć na całe ciało conajmniej 30 ml preparatu z filtrem, to znaczy, iż średniej wielkości butelkę emulsji ochronnej (około 200 ml) powinniśmy zużyć smarując najwyżej 6 razy całe ciało. Tak więc wyjeżdżając na wakacje najlepiej jest wyposażyć się w kilka opakowań kremów z filtrami. sposobność, iż w trakcie aplikacji preparatu ochronnego możemy uzyskać w praktyce niższy stopień ochrony jest także jednym z powodów, dla którego powinniśmy szukając emulsji ochronnej do opalania nie brać zupełnie pod uwagę preparatów z faktorami poniżej SPF 15. Nawet osoby o ciemnej karnacji albo już opalone nie powinny bazować na kremach o faktorach poniżej SPF 15, a już wogóle lepiej zapomnieć o emulsjach i olejkach do opalania o SPF poniżej 10. Jeszcze do niedawna uczono nas i wszędzie podawano tabele na podstawie których można było dobrać sobie wysokość faktora w zależności od typu urody: karnacja skóry, kolor włosów i tym podobne Teraz jednak dermatolodzy i kosmetolodzy starają się wycofywać tą metodę, bo naturalna karnacja i fototyp nie zawsze odzwierciedlają naszą wrażliwość na słońce, a oprócz tego kremy o bardzo niskich faktorach SPF rzędu 2-6 zapewniają także zazwyczaj bardzo znikomą ochronę przed UVA. Już wiadomo z wcześniejszych części, iż naturalne systemy obronne organizmu przed promieniami UV w tym opalenizna chronią tylko w niewielkim stopniu i raczej nie zapewniają ochrony przed promieniami UVA. Dlatego każdy z nas szukając kremu do opalania powinien brać pod uwagę tylko kremy z faktorem conajmniej SPF 15. W Polsce jednak istnieje jeszcze mit, iż używając kremu z wysokim faktorem wogóle się nie opalimy. Dla nas "bardzo wysoki" faktor to SPF 15, gdy w czasie gdy na świecie taki faktor jest sugerowany do ochrony na codzień. My zaś ciągle sięgamy po kremy o faktorach SPF 2-6, które nie gwarantują skutecznej ochrony. Nasuwa się więc pytanie, skoro kremy z niskimi faktorami są tak nieskuteczne, dlaczego są nadal wytwarzane? Otóż producenci i dystrybutorzy kosmetyków zawsze biorą pod uwagę potrzeby klienta. Gdyż w Polsce i jeszcze kilku państwach europejskich wszyscy szukają i kupują kremów o najniższych faktorach, dlatego także ciągle raczej takie są dostępne na naszym rynku, a kremy o faktorach SPF 30 i ponad są trudniej osiągalne, bo mają mniejszy popyt. Może wybrane z osób już świadomych i zwracających uwagę na ochronę słoneczną zaprotestują, jednak taka jest niestety prawda jeżeli bierze się pod uwagę ogólne wyniki badań w naszym państwie. W innych państwach, nawet europejskich, a już w szczególności w Japonii, USA i państwach Ameryki Południowej kremy o niskich faktorach wycofuje się z rynku, ponieważ niewiele kto je chce je kupować. w czasie gdy prawda jest taka, iż żaden krem nawet o najwyższym faktorze nie chroni nas w 100 % przed promieniami UV, nawet krem będący tak zwany blokerem. Dlatego używając kremu o wysokiej waratości faktora SPF i tak mamy szansę się opalić. W zasadzie jedyną niezłą sposobem uzyskania ładnej opalenizny jest używanie kremów z filtrami o dość wysokich faktorach kończąc na conajmniej SPF 15, koniecznie oczywiście zawierających filtry anty-UVA. Taka ochrona zagwarantuje nam, iż skóra nie ulegnie poparzeniu, zredukuje niebezpieczeństwo ze strony promieniowania UVA, a równocześnie sprawi, iż skóra nabierze etapowo "złotego" koloru. Taka opalenizna będzie z pewnością trwalsza niż gdybyśmy opalali się bez zabezpieczenia albo z bardzo niskim, tak postępując zapewniamy sobie raczej sukces czerwonej, obolałej skóry. Zaczerwienie nawet jeżeli może z czasem przejść w brąz, to zazwyczaj taka opalenizna błyskawicznie znika wspólnie z nadmiernie łuszczącym się "spalonym' naskórkiem, już nie wspominając o innych niekorzystnych efektach widocznych z czasem, o których już wielokrotnie wspominałam w wcześniejszych częściach. Stopień ochrony przed promieniami UVB Wartość faktora SPF z jednej strony może być odczytana jako wskazówka co do długości czasu, jaką możemy przebywać na słońcu bez groźby poparzenia skóry, nie to jest jednak pełna interpretacja. Z drugiej strony wartość współczynnika SPF informuje nas o stopniu ochrony przed promieniami UVB wyrażonym w procentach jaki zapewnia nam dany krem ochronny , innymi słowy ile % promieniowania UVB zatrzymuje preparat ochronny o określonej wysokości faktora SPF. Przyjmuje się w przybliżeniu, iż: SPF 2 - blokuje 25-30 % SPF 4 - 50% SPF 10 - 85% SPF 15 - 95-96 % (wg. niektórych danych 93 %) SPF 25 - 96% SPF 30-50 - 98 % SPF 60 - 98,5 % Ta zależność jest następnym przyczyną, dla którego warto jednak wybierając krem do opalania sięgać po emulsje o wyższych faktorach. Uprzedzam, iż przeglądając różne artykuły naukowe, można się spotkać z nieco odmiennymi danymi procentowymi, ja przyjęłam te najczęściej się powtarzające. Niektórzy twierdzą, iż faktor SPF 60 zatrzymuje nawet 99,5 % promieniowania UVB, jednak dla mnie bardziej przekonujące są dane, iż nie to jest więcej niż 98,5 %, bo takie wiadomości były podawane poprzez większą liczbę naukowców. Wynika z tego, iż pomiędzy kremem o faktorze SPF 30 a SPF 60 nie ma tak wielkiej różnicy w stopniu ochrony. Różnica wynosi raptem 0,5 % a więc 0,5 % więcej promieni UVB jest blokowanych poprzez krem ochronny o faktorze SPF 60. Okazuje się jednak, iż dla osób szczególnie wrażliwych na słońce, ta dodatkowa mała różnica może mieć znaczenie. Może niektórzy są czasem zdezorientowani szukając kremu o wysokim stopniu protekcji, ponieważ hasła, iż krem jest tak zwany blokerem widnieją zarówno na kremie już o wysokości faktora SPF 30 jak i SPF 60, a przecież wydawałoby się, iż różnica pomiędzy takimi kremami jest wielka i iż krem o faktorze SPF 60 powinien chronić 2 razy skuteczniej. Jednak tak nie jest. ustalenie "Bloker słoneczny" może być nieco mylące, nie jest gdyż prawdą, iż krem będący blokerem słonecznym zatrzymuje 100 % promieniowania UVB czy UVA. Poprawna pojęcie jest taka, iż tak zwany bloker zatrzymuje promieniowanie UVB w najwyższych, możliwych granicach jest to 97-98,5 % Wg mnie, by był on w pełnym tego słowa znaczeniu blokerem, powinien koniecznie zawierać również filtry chroniące w zakresie promieniowania UVA, z tym, iż w razie tego rodzaju promieniowania nie ma precyzyjnie ustalonych danych w procentach, powinien blokować UVA stosunkowo efektywnie conajmniej ponad 50 %, im więcej tym oczywiście lepiej. O ile ten pierwszy warunek spełnia przewarzająca część kremów zwanych blokerami, o tyle niestety drugi warunek nie zawsze jest spełniony. Nie chcę w ten sposób dać do zrozumienia, iż używanie kremów o wysokich faktorach bliskich SPF 60 nie ma sensu, wręcz przeciwnie. Chciałam tylko wyjaśnić jakie są fakty, iż pomiędzy kremem o faktorze SPF 60 a np. SPF 15 różnica w stopniu ochrony wynosi ((około 3-4 % a nie jakby się wydawało kilkadziesiąt proc.. Mimo wszystko każdy proc. więcej to jednak spora różnica na korzyść dla ochrony naszej skóry. oprócz tego chciałabym obalić nieuzasadnione obawy przed używaniem kremów do opalania z wyższymi niż SPF 15 faktorami. Może to brzmi niewiele najprawdopodobniej, lecz prawdą jest, iż te 2 % - 4 % docierających do nas po zastosowaniu kremu ochronnego promieni słonecznych jest w stanie spowodować lekką opaleniznę. Można się o tym przekonać w szczególności jadąc do państw o cieplejszym klimacie, w tych warunkach nasza biała karnacja jest bezbronna i na pierwsze spotkanie ze słońcem potrzebuje jak najwyższej z możliwych ochrony. oprócz tego w państwach tych mimo codziennego używania kremu z faktorem SPF 60 i tak możemy zauważyć, iż nasza skóra "złapała" trochę słoneczka. Na skutek tych niejasności i mylnie interpertowanych własności ochronnych kremów z filtrami ponad SPF 30 w niektórych państwach w tym w Australii przyjęto zasadę, iż nie można oznaczać kremów do opalania faktorami wyższymi niż SPF 30. Kremy o najwyższym stopniu protekcji znaczy się jako SPF 30+. Obawiano się gdyż, iż osobom używającym kremy o faktorach bliskich SPF 60 będzie się wydawać, iż mogą bez konsekwencji i bez ograniczeń nawet poprzez cały dzień przebywać na pełnym słońcu i nie grozi im to żadnymi negatywnymi skutkami. Z kolei faktem jest, iż kremy z filtrami rzeczywiście są konieczne, chronią nas w bardzo sporym stopniu przed słońcem, jednak to nie oznacza, iż możemy bezkarnie i bez jakichkolwiek ograniczeń przebywać non-stop na słońcu, nawet używając kremu o faktorze SPF 60. Kremy ochronne zmniejszają ryzyko negatywnych skutków promieniowania UV, lecz nie eliminują ich w 100 %. oprócz tego kremy mogą blokować promienie UVA maksymalnie w (((około 90 %, a prawie wszystkie blokery tak wysoki stopień ochrony oferują, tak więc przebywając długo na słońcu, mimo, iż uchroniliśmy się przed poparzeniem to zawsze jednak poddaliśmy naszą skórę pewnej dawce UVA. Dodatkowo promienie UVB powodują sukces zwany immunosupresją a więc obniżają w pewnym stopniu odporność układu immunologicznego, a przed tym efektem żaden krem z filtrem nie jest już w stanie nas ochronić. również wniosek z tego, iż jak zawsze idealną sposobem w korzystaniu ze słońca jest umiar połączony z ochroną. Wartości faktora SPF - podsumowanie Podsumowując dotychczasowe wiadomości. Wartość faktora SPF zależy od: Stężenia substancji pełniących rolę filtrów słonecznych w preparacie kosmetycznym. Im większe stężenie filtrów tym wyższa wartość faktora SPF. Ilości nałożonego preparatu. Czynniki przemawiające za stosowaniem kremów o wysokich faktorach SPF: sposobność, iż nałożymy zbyt małą liczba kremu i wówczas rzeczywista wartość faktora będzie niższa niż ta oznaczona w trakcie testów laboratoryjnych i podana na opakowaniu preparatu. Im wyższy faktor tym większa liczba promieniowania UVB (wyrażona w procentach ) jest blokowana. Nawet wysokie faktory pozwalają nam się opalić, gwarantując przy tym, iż bez poparzeń uzyskamy lekką i trwałą opaleniznę. Ponadto należy jeszcze uwzględnić to, iż promienie słoneczne ulegają odbiciu: - od śniegu i lodu - 85 %, - od powierzchni wody- 20 %, - od piasku, betonu, chmur kłębiastych- 15-20 %, - od trawy- 10 %. To zdarzenie powiększa naszą rzeczywistą ekspozycję na promieniowanie UV, również nawet przebywając w cieniu mamy szansę się opalić. Na każde 1000 metrów wzwyż powiększa się o 15 % natężenie promieniowania UV. Dlatego w górach otrzymujemy jeszcze wyższą dawkę promieniowania UVA i UVB niż przebywając np. nad morzem i możemy się jeszcze szybciej opalić. Narciarze i osoby jadące w góry powinny zawsze chronić się kremami o wysokich faktorach, tym bardziej, iż śnieg odbija dodatkowo aż 85 % promieniowania słonecznego, zwiększając w ten sposób ((((około 2-5 krotnie dawkę padających na skórę promieni UV. Pisałam, iż faktor SPF znaczy tylko stopień ochrony przed promieniowaniem UVB i nadal to oczywiście potwierdzam. Jednak należy się tu jeszcze jedno wyjaśnienie. Otóż, ogólnie filtry możemy podzielić na: a- chroniące tylko w zakresie UVB-te są najliczniejsze, jest ich powyżej 20 rodzajów, b- chroniące tylko w dziedzinie UVA- tych jest bardzo niewiele, w zasadzie tylko jeden popularnie służący, c- chroniące zarówno w paśmie UVA i UVB- jest ich kilka. Gdyż im wyższy faktor tym wyższe stężenie filtrów w preparacie ochronnym, czyli również i tych filtrów, które chronią równocześnie przed UVA i UVB. zwykle więc kremy o wyższych faktorach SPF chronią skuteczniej również przed UVA. Z kolei na ile skuteczniej o tym mogą nas poinformować tylko faktory dla UVA