Definicja Pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek i narządów.

Co to jest Pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek i narządów.: USTAWA z dnia 26 października 1995 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. (Dz. U. z dnia 6 grudnia 1995 r.) Art. 1. 1. Ustawa klasyfikuje pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek i narządów, pochodzących ze zwłok albo od żywego człowieka. 2. Ustawa nie dotyczy pobierania i przeszczepiania komórek rozrodczych i gonad, tkanek embrionalnych i płodowych i narządów rozrodczych i ich części, a również pobierania, przechowywania, przetaczania i dystrybucji krwi. Art. 2. Komórki, tkanki i narządy mogą być pobierane ze zwłok ludzkich w celach diagnostycznych, leczniczych, naukowych i dydaktycznych. Art. 3. Komórki, tkanki i narządy ze zwłok mogą być także pobierane w okresie sekcji zwłok przeprowadzanej na podstawie odrębnych regulaminów. Art. 4. 1. Pobrania komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich można dokonać, jeśli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu. 2. W razie małoletniego albo innej osoby, która nie ma pełnej umiejętności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić, za jej życia, przedstawiciel ustawowy tej osoby. 3. W razie małoletniego ponad lat szesnastu albo innej osoby, która nie ma pełnej umiejętności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić także ta osoba. 4. regulaminów ust. 1-3 nie stosuje się w razie pobierania komórek, tkanek i narządów w celu rozpoznania powody zgonu i oceny w okresie sekcji zwłok postępowania leczniczego. Art. 5. 1. Sprzeciw może być wyrażony w formie: 1) wpisu w centralnym rejestrze zgłoszonych sprzeciwów, 2) oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis, 3) oświadczenia ustnego złożonego w obecności przynajmniej dwóch świadków w momencie przyjęcia do szpitala albo w okresie pobytu w szpitalu. 2. Sprzeciw przedstawiciela ustawowego osoby małoletniej albo innej osoby, która nie ma pełnej umiejętności do czynności prawnych, może być wyrażony również w formie oświadczenia pisemnego złożonego w momencie przyjęcia tych osób do szpitala albo w okresie ich pobytu w szpitalu. 3. Sprzeciw jednego przedstawiciela ustawowego albo osoby, o której mowa w art. 4 ust. 3, jest efektywny w relacji do pozostałych. 4. Sprzeciw może być cofnięty w każdym czasie w formie pisemnego albo ustnego oświadczenia złożonego w obecności przynajmniej dwóch świadków. 5. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej, w porozumieniu z Ministrami Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, określi, w drodze rozporządzenia, jednostkę organizacyjną prowadzącą centralny rejestr zgłoszonych sprzeciwów i sposób rejestracji sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów, a również sposób określenia istnienia pisemnego i ustnego oświadczenia. Art. 6. 1. jeśli zachodzi podejrzenie, iż zgon nastąpił wskutek czynu zabronionego pod groźbą kary, pobrania komórek, tkanek i narządów można dokonać po uzyskaniu od właściwego prokuratora informacji, iż nie wyraża sprzeciwu wobec zamiaru pobrania komórek, tkanek i narządów, a gdy postępowanie jest prowadzone przeciwko nieletniemu - stanowiska sądu rodzinnego. 2. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb uzyskania informacji albo stanowiska, o których mowa w ust. 1. Art. 7. 1. Pobranie komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia jest dopuszczalne po stwierdzeniu trwałego i nieodwracalnego ustania funkcji pnia mózgu (śmierci mózgowej). 2. Kryteria stwierdzenia trwałego i nieodwracalnego ustania funkcji pnia mózgu (śmierci mózgowej), ustalanie poprzez powołanych poprzez Ministra Zdrowia i Opieki Socjalnej ekspertów z odpowiednich dziedzin medycyny, Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej ogłasza w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Zdrowia i Opieki Socjalnej. 3. Śmierć mózgową stwierdza jednomyślnie na podstawie mierników, o których mowa w ust. 2, komisja złożona z trzech lekarzy, w tym przynajmniej jednego specjalisty w zakresie anestezjologii i intensywnej terapii i jednego specjalisty w zakresie neurologii albo neurochirurgii. 4. Komisję, o której mowa w ust. 3, powołuje i wyznacza jej przewodniczącego kierownik zakładu opieki zdrowotnej. 5. Lekarze wchodzący w skład komisji nie mogą brać udziału w postępowaniu obejmującym przeszczepienie komórek, tkanek i narządów od osoby zmarłej, u której dana komisja stwierdziła śmierć mózgową. 6. Przed pobraniem komórek, tkanek i narządów od osoby zmarłej doktor zasięga informacji, czy nie został zgłoszony sprzeciw w formie określonej w art. 5 albo w trybie przewidzianym w art. 6. Art. 8. Obowiązkiem lekarza pobierającego ze zwłok ludzkich komórki, tkanki i narządy jest zapewnienie nadania zwłokom należytego wyglądu. Art. 9. 1. Komórki, tkanki i narządy mogą być pobierane od żywego człowieka w celu przeszczepienia innej osobie, przy zachowaniu następujących warunków: 1) pobranie następuje na rzecz krewnego w linii prostej, osoby przysposobionej, rodzeństwa albo małżonka i, z zastrzeżeniem art. 10, na rzecz innej osoby bliskiej, 2) jeśli obiektem pobrania jest szpik albo inna regenerująca się komórka albo tkanka, pobranie może nastąpić także na rzecz innej osoby niż wymieniona w pkt 1, 3) zasadność i celowość pobrania komórek, tkanek i narządu od określonego dawcy i dokonania ich przeszczepienia określonemu biorcy określa, na podstawie aktualnego stanu wiedzy medycznej, doktor mający dokonać przeszczepu, 4) pobranie zostało poprzedzone koniecznymi badaniami lekarskimi ustalającymi, czy ryzyko zabiegu nie wykracza poza przewidywane granice dopuszczalne dla tego rodzaju zabiegów i nie upośledzi w ważny sposób stanu zdrowia dawcy, 5) kandydat na dawcę został wnikliwie poinformowany o rodzaju zabiegu, ryzyku związanym z tym zabiegiem i o możliwych typowych następstwach dla jego stanu zdrowia w przyszłości poprzez lekarza nie biorącego bezpośredniego udziału w postępowaniu obejmującym przeszczepianie komórek, tkanek albo narządu, 6) jeśli kandydatem na dawcę albo kandydatem na biorcę jest kobieta ciężarna - ocena ryzyka, o której mowa w pkt 4 i 5, powinna obejmować także następstwa dla mającego się urodzić dziecka, 7) kandydat na dawcę ma pełną umiejętność do czynności prawnych i wyraził dobrowolnie przed lekarzem pisemną zgodę na pobranie komórek, tkanek albo narządu w celu ich przeszczepienia określonemu biorcy; obowiązek ustalenia biorcy przeszczepu nie dotyczy pobrania szpiku albo innej regenerującej się komórki i tkanki, 8) kandydat na dawcę został uprzedzony o skutkach dla biorcy wynikających z wycofania zgody na pobranie komórek, tkanek albo narządu, związanych z ostatnią fazą przygotowania biorcy do dokonania ich przeszczepienia, 9) kandydat na biorcę został poinformowany o ryzyku związanym z zabiegiem pobrania komórek, tkanek i narządu i o możliwych następstwach pobrania dla stanu zdrowia dawcy, a również wyraził zgodę na przyjęcie komórek, tkanek albo narządu od tego dawcy; obowiązek wyrażenia zgody na przyjęcie przeszczepu od określonego dawcy nie dotyczy szpiku albo innych regenerujących się komórek i tkanek. 2. W przypadku gdy zachodzi bezpośrednie niebezpieczeństwo straty życia, a niebezpieczeństwa takiego nie można uniknąć w inny sposób niż poprzez dokonanie przeszczepu szpiku, dawcą na rzecz wstępnych, zstępnych i rodzeństwa może być także małoletni, jeśli nie spowoduje to dającego się przewidzieć upośledzenia sprawności organizmu dawcy. 3. Pobranie szpiku od małoletniego może być dokonane za zgodą przedstawiciela ustawowego i po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego, właściwego z racji na miejsce zamieszkania kandydata na dawcę. w razie gdy dawcą szpiku jest małoletni ponad lat trzynastu, wymagana jest również jego zgoda. 4. Sąd orzeka na wniosek przedstawicieli ustawowych kandydata na dawcę po wysłuchaniu małoletniego i zasięgnięciu opinii biegłego psychologa, a w razie małoletniego ponad lat szesnastu - także na jego wniosek. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie lekarskie stwierdzające, iż pobranie szpiku nie spowoduje dającego się przewidzieć upośledzenia organizmu dawcy. 5. Rozpoznanie wniosku powinno nastąpić w terminie 7 dni. Art. 10. 1. Pobranie komórek, tkanek i narządu na rzecz osoby bliskiej dawcy, nie będącej krewnym w linii prostej, osobą przysposobioną, rodzeństwem albo małżonkiem, wymaga orzeczenia sądu rejonowego właściwego z racji na miejsce zamieszkania albo pobytu dawcy, wydanego w postępowaniu nieprocesowym. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy pobrania szpiku i innych regenerujących się komórek i tkanek. 3. Sąd wszczyna postępowanie na wniosek kandydata na dawcę. Do wniosku dołącza się pisemną zgodę biorcy na pobranie komórek, tkanek albo narządu od tego dawcy i orzeczenie lekarza mającego dokonać przeszczepu o zasadności i celowości pobrania, a również o spełnieniu warunków, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3-9. 4. Rozpoznanie wniosku powinno nastąpić niezwłocznie. Art. 11. Postępowanie w kwestiach, o których mowa w art. 9 ust. 3 i w art. 10, jest wolne od opłat sądowych. Art. 12. 1. Dane osobowe dotyczące dawcy i biorcy przeszczepu są objęte tajemnicą i podlegają ochronie przewidzianej w regulaminach o tajemnicy zawodowej i służbowej i w regulaminach dotyczących dokumentacji medycznej prowadzonej poprzez zakłady opieki zdrowotnej. 2. jeśli przeszczep ma być pobrany od żywego człowieka, przepis ust. 1 nie dotyczy ujawnienia danych osobowych o dawcy i o biorcy odpowiednio tym osobom. Art. 13. 1. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej wyznacza zakłady opieki zdrowotnej albo inne jednostki organizacyjne prowadzące krajowe listy osób oczekujących na przeszczepienie ustalonych komórek, tkanek i narządów. 2. Listy osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów, o których mowa w ust. 1, stanowią podstawę do dokonania w oparciu o kryteria medyczne wyboru biorcy, któremu mają być przeszczepione komórki, tkanki i narządy. 3. Kontrolę nad przestrzeganiem zasad ustalonych w ust. 2 sprawuje Krajowa Porada Transplantacyjna. Art. 14. 1 . W celu gromadzenia, przetwarzania i przechowywania komórek i tkanek przeznaczonych do przeszczepienia w przyszłości mogą aby tworzone krajowe i regionalne banki komórek i tkanek. 2. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej ustala, w drodze rozporządzenia, sposób i warunki tworzenia banków komórek i tkanek i ich zadania. Art. 15. 1. Dopuszcza się, w celach leczniczych, przeszczepianie ludziom komórek, tkanek i narządów pochodzących od zwierząt. 2. Do przeszczepiania żywych komórek, tkanek i narządów, o których mowa w ust. 1, stosuje się regulaminy dotyczące eksperymentów medycznych. Art. 16. 1. Postępowanie opierające na pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów może być podejmowane wyłącznie w zakładach opieki zdrowotnej. 2. Postępowanie opierające na pobieraniu komórek, tkanek i narządów może być podejmowane także w wyższych uczelniach medycznych, uniwersytetach z wydziałem medycznym, medycznych jednostkach badawczo-rozwojowych i jednostkach organizacyjnych służby krwi. 3. Czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być realizowane poprzez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. 4. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia: 1) kwalifikacje zawodowe osób pobierających komórki, tkanki i narządy i osób dokonujących ich przeszczepiania, 2) warunki, jakim powinny odpowiadać jednostki organizacyjne służby zdrowia wymienione w ust. 1 i 2, i zasady ich współdziałania w pozyskiwaniu komórek, tkanek i narządów w celu ich przeszczepiania, 3) warunki, jakim powinny odpowiadać zakłady opieki zdrowotnej, gdzie dopuszcza się przeszczepianie komórek, tkanek i narządów, 4) sposób stwierdzania spełnienia warunków, o których mowa w pkt 2 i 3, i uprawnione do tego organy, 5) obowiązki, jakim powinna odpowiadać dokumentacja medyczna dotycząca pobierania komórek, tkanek i narządów, ich przechowywania i przeszczepiania, 6) sposób dystrybucji komórek, tkanek i narządów. Art. 17. 1. Tworzy się Krajową Radę Transplantacyjną jako organ doradczy i opiniodawczy Ministra Zdrowia i Opieki Socjalnej. 2. Do zadań Krajowej Porady Transplantacyjnej należy zwłaszcza: 1) opiniowanie zamierzeń i programów w dziedzinie organizacji i funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej i innych jednostek organizacyjnych pobierających, przechowujących i przeszczepiających komórki, tkanki i narządy, 2) wnioskowanie w oparciu o kryteria medyczne metody tworzenia krajowych list biorców oczekujących na przeszczepienie narządów, szpiku i innych regenerujących się komórek i tkanek, 3) prowadzenie działalności informacyjnej w dziedzinie pozyskiwania komórek, tkanek i narządów w celu ratowania życia i zdrowia, 4) ocena poziomu i jakości świadczeń zdrowotnych w dziedzinie pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, 5) opiniowanie projektów aktów prawnych w dziedzinie pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, 6) współdziałanie z organizacjami i stowarzyszeniami krajowymi i zagranicznymi, których celem jest postęp transplantologii, i z samorządem lekarskim. 3. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej powołuje i odwołuje członków Krajowej Porady Transplantacyjnej spośród ekspertów z różnych dziedzin medycyny i innych dziedzin edukacji i przedstawicieli Naczelnej Porady Lekarskiej. 4. Przewodniczącego Krajowej Porady Transplantacyjnej powołuje i odwołuje Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej. 5. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej nadaje Krajowej Radzie Transplantacyjnej statut określający czas trwania kadencji, szczegółowy zakres, organizację i tryb działania i określa zasady wynagradzania za udział w pracach Krajowej Porady Transplantacyjnej. Art. 18. 1. Za pobrane od żywego dawcy albo ze zwłok ludzkich komórki, tkanki i narządy nie można żądać ani przyjmować zapłaty albo innej korzyści majątkowej. 2. Zwrot rzeczywiście poniesionych wydatków pobrania, przechowywania, transportu, przetwarzania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, pobranych od żywego dawcy albo ze zwłok ludzkich, nie jest opłatą i nie stanowi korzyści w rozumieniu ust. 1. 3. Minister Zdrowia i Opieki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb ustalania wydatków pobrania, przechowywania i transportu komórek, tkanek i narządów i zwrotu tych wydatków. Art. 19. Kto rozpowszechnia ogłoszenia o odpłatnym zbyciu, nabyciu albo o pośredniczeniu w odpłatnym zbyciu albo nabyciu komórek, tkanek i narządów w celu ich przeszczepiania, podlega karze grzywny do 5.000 zł. Art. 20. 1. Kto w celu uzyskania korzyści majątkowej nabywa albo zbywa cudze komórki, tkanki i narządy, pośredniczy w ich nabyciu albo zbyciu bądź bierze udział w przeszczepianiu zdobytych wbrew regulaminom ustawy komórek, tkanek albo narządu, pochodzących od żywego człowieka albo ze zwłok ludzkich, bazuje karze pozbawienia wolności do lat 2, ograniczenia wolności lub grzywny. 2. jeśli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Art. 21. jeśli regulaminy ustawy nie stanowią odmiennie, do postępowania w dziedzinie pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów stosuje się odpowiednio regulaminy ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315 i z 1994 r. Nr 121, poz. 591) i ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zawodzie lekarza (Dz. U. Nr 50, poz. 458, Nr 53, poz. 489, z 1956 r. Nr 12, poz. 61, z 1989 r. Nr 30, poz. 158 i z 1993 r. Nr 17, poz. 78). Art. 22. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315 i z 1994 r. Nr 121, poz. 591) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 24 skreśla się ust. 2, 2) w art. 25 skreśla się ust. 3. Art. 23. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia