Definicja Uszkodzenia żołądka przy leczeniu przeciwbólowym

Co to jest Uszkodzenia żołądka przy leczeniu przeciwbólowym: Wywiad z prof. dr hab. med Romanem Tomeckim z Kliniki Gastroenterologii CMKP w Warszawie Aleksandra Goraj: Panie Profesorze, zajmuje się Pan leczeniem cierpiących na różne dolegliwości układu pokarmowego. Jak regularnie zdarzają się choroby wywołane tradycyjnymi lekami przeciwbólowymi stosowanymi w leczeniu chorób reumatycznych? prof. Roman Tomecki: To jest zdarzenie niepokojąco częste. U prawie 30% pacjentów, którzy przyjmują te leki przewlekle, a więc dłużej niż miesiąc, pojawiają się groźne uszkodzenia górnego odcinka przewodu pokarmowego, owrzodzenia żołądka i dwunastnicy, które mogą być powodem krwotoku albo perforacji. 50% pacjentów ma tak zwany symptomy dyspeptyczne, takie jak nudności, wymioty, biegunkę, utratę łaknienia. Ciężkie uszkodzenia i symptomy dyspeptyczne nie idą ze sobą w parze. Znaczy to, iż pacjent może mieć ciężkie symptomy dyspeptyczne, które skłaniają go do przerwania terapii, a nie mieć ciężkiego uszkodzenia przewodu pokarmowego. Co gorsza, najczęściej bywa tak, iż ciężkie uszkodzenia nie są zwiastowane czytelnymi symptomami. Dlatego groźne powikłania, stanowiące zagrożenie życia, mogą zaskakiwać pacjenta, a również lekarza. Aleksandra Goraj:Jakiego rodzaju uszkodzenia zauważył Pan w swojej praktyce? prof. Roman Tomecki: Klasyczne NLPZ uszkadzają w pierwszej kolejności górne piętra przewodu pokarmowego - mogą powodować zapalenia przełyku, owrzodzenia, wybroczyny albo nadżerki błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. Ponadto, mogą one uszkadzać jelito cienkie i jelito grube, z martwicą błony śluzowej, krwotokiem i możliwością perforacji włącznie. NLPZ mogą powodować uszkodzenia wątroby albo nerek. Potencjalne toksyczne działanie tych leków jest więc wielokierunkowe. Aleksandra Goraj:Czy mogą być to schorzenia groźne dla życia? prof. Roman Tomecki: Te schorzenia mogą być groźne i bywają bardzo groźne. Niech liczby powiedzą o skali problemu. Klasyczne NLPZ stosuje na świecie każdego dnia 30-50 mln osób. W Stanach Zjednoczonych 100 tys. hospitalizacji rocznie spowodowanych jest tylko powikłaniami po NLPZ. Powikłania te są powodem 16,5 tysiąca zgonów. A zatem z ich powodu umiera więcej osób niż na skutek napadu astmy albo AIDS. W Wielkiej Brytanii, która jest populacyjnie bardziej zbliżona do Polski, rocznie na skutek tych powikłań umiera powyżej 2 tysiące osób. Aleksandra Goraj:W jaki sposób powstają te uszkodzenia? prof. Roman Tomecki: Wynikają one z biochemicznego systemu działania klasycznych NLPZ. powodem zapalenia w stawach są związki chemiczne zwane prostaglandynami. Powstają one z udziałem enzymu cyklooksygenazy. Ważną rolę odgrywają tu: cyklooksygenaza 1, w skrócie zwana COX-1 i cyklooksygenaza 2, zwana COX-2. COX-1 to "dobry" enzym, który skutkuje powstawanie prostaglandyn o działaniu ochronnym na układ pokarmowy, w trakcie gdy COX-2 pojawia się w ogniskach zapalenia i skutkuje tam powstawanie prostaglandyn odpowiedzialnych za ból, przekrwienie, gorączkę czy obrzęk. Wiemy dzisiaj, iż klasyczne NLPZ hamują działanie obydwu cyklooksygenaz. Bardzo dobrze, iż hamują COX-2, bo znoszą ból i inne symptomy zapalenia, lecz niedobrze, iż hamują ochronną COX-1. W skutku wykorzystywanie klasycznych NLPZ skutkuje pozbawienie układu pokarmowego jego naturalnej ochrony. Aleksandra Goraj:Na jakiego rodzaju choroby osoby cierpiące na dolegliwości reumatyczne powiny zwrócić szczególną uwagę? prof. Roman Tomecki: Niepokój powinny wzbudzić wszelakie powtarzające się choroby ze strony układu pokarmowego. regularnie symptomy te nie są poprzez pacjenta wiązane ze stosowaniem leku. Jednak jeśli pojawiają się dzień w dzień, to na ogół dochodzi do kontaktu z lekarzem, który powinien domyślić się, jakie są ich powody. jeśli pacjent odczuwa choroby, to można je określić jako dobrodziejstwo, gdyż nakazują one lub odstawić lek, lub go zmienić albo ograniczyć dawkę, czyli wyeliminować czynnik wywołujący powikłanie. Problem bazuje jednak na tym, iż ciężkie uszkodzenia nie muszą wiązać się z dolegliwościami. Dlatego bardziej boimy się sytuacji, kiedy pacjent nie ma choroby, a rozwija się ciężkie uszkodzenie przewodu pokarmowego i nagle pojawia się np. krwotok. To, czego powinien w najwyższym stopniu obawiać się pacjent i doktor go prowadzący to fakt, iż dochodzi do zmian, np. owrzodzeń, które są klinicznie nieme. Nie ma dobrych testów badawczych, które pozwoliłyby lekarzowi stwierdzić, iż już powstało takie uszkodzenie. Świetnym badaniem jest gastroskopia, lecz przecież nie można u pacjenta co miesiąc poprzez kilka lat wykonywać tego badania. Aleksandra Goraj: Co mogą zrobić chorzy, aby nie narażać się na ryzyko powikłań wspomnianych poprzez Pana Profesora? prof. Roman Tomecki: Można połączyć wykorzystywanie potencjalnie toksycznego klasycznego NLPZ z leczeniem profilaktycznym lekami hamującymi wydzielanie kwasów, np. należącymi do ekipy tak zwanych inhibitorów pompy protonowej. Kilka z tych leków zostało formalnie zbadanych i wiadomo, iż mają działanie profilaktyczne. Jeszcze lepiej jest wykorzystać najnowsze leki, tak zwane koksyby. To są leki o wysokim stopniu bezpieczeństwa dla przewodu pokarmowego. Doświadczenia stosowania tych leków w wielu państwach są już dostatecznie długie, by na ich podstawie budować opinię zarówno od strony lekarza, jak i pacjenta. W Belgii przeprowadzono badania z udziałem 70 tys. osób z chorobami układu kostno-stawowego, u których przedtem wystąpiły powikłania powiązane ze stosowaniem NLPZ. Pacjenci otrzymywali rofekoksyb zamiast tradycyjnie służących leków i zebrano ich opinie. Okazało się, iż 80% pacjentów wręcz marzyło o tym, aby dalej być leczonym rofekoksybem. Podobny odsetek lekarzy chciał dalej stosować ten lek. Aleksandra Goraj: Dlaczego wybiórcze inhibitory COX-2 są bezpieczniejsze niż klasyczne NLPZ? prof. Roman Tomecki: Koksyby charakteryzują się wybiórczym działaniem w odniesieniu do COX-2, a więc tej o działaniu prozapalnym, a nie tykają COX-1. Człowiek, który odczuwa ból, dzięki wykorzystaniu koksybów ma zachowaną sprawność "dobrej" COX-1 i zarazem silnie zahamowaną COX-2 odpowiedzialną za produkcję czynników prozapalnych. Działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne tych nowych leków jest porównywalne z najlepszymi NLPZ, a prawie pozbawione ryzyka powikłań dla przewodu pokarmowego. Aleksandra Goraj: Komu zwłaszcza poleca Pan zmianę leku? prof. Roman Tomecki: Bezpieczne leczenie musi w pierwszej kolejności dotyczyć osób z grup wysokiego ryzyka. Czynnikami wysokiego ryzyka są np. przebyta dolegliwość wrzodowa żołądka i jej powikłania, wiek ponad 60 lat, potrzeba stosowania wysokich dawek leku, dolegliwości układu krążenia, nerek, niewydolność wątroby. Osób w ekipie wysokiego ryzyka jest więc bardzo wiele. To im w pierwszej kolejności polecałbym koksyby. Jednak również osoby, które nie zaliczają się do grup wysokiego ryzyka, powinny stosować leki bezpieczniejsze