Definicja Kształtowanie zachowań żywieniowych dziecka

Co to jest Kształtowanie zachowań żywieniowych dziecka: Wielokrotnie rodzice zadają sobie pytanie, jak mogą zapewnić swojemu dziecku zdrowie. Bardzo ważną rolę spełnia tutaj poprawne odżywianie i ukształtowanie – już od najmłodszych lat życia – właściwych zachowań żywieniowych dziecka. Co są to zachowania żywieniowe? Poprzez zachowania żywieniowe kojarzymy sposób postępowania zmierzający do zdobycia pożywienia. Mechanizm ten jest bardzo skomplikowany – wpływają na niego zarówno geny, hormony i różnego rodzaju przemiany zachodzące w organizmie człowieka, jak i uwarunkowania kulturowe i wiedza na temat na przykład wartości pożywienia. W następnych latach naszego życia poznajemy wartości odżywcze poszczególnych pokarmów, uczymy się, co jest dla nas zdrowe, a co nie. Niemowlę czy także małe dziecko oczywiście nie ma takiego bagażu doświadczeń. Wybierając pożywienie dziecko kieruje się walorami smakowymi, zapachowymi, kolorystyką i wyglądem pokarmu. Dlatego bardzo istotna jest dbałość o to, by wartość odżywcza jedzenia współgrała z jego estetycznym, „atrakcyjnym" dla dziecka wyglądem, zapachem i smakiem. Apetyt, głód, sytość... Na co dzień zachowania żywieniowe opisujemy dzięki kilku prostych pojęć. Główne spośród nich to apetyt, głód i sytość. Apetyt znaczy chęć spożycia pokarmu. Jego przeciwieństwem jest sytość, a więc uczucie zaspokojenia apetytu. Mianem głodu określamy przykre wrażenia, uczucie konieczności jak najszybszego spożycia pokarmu. Przedstawiciele środowiska medycznego podkreślają, iż zachowania żywieniowe są w znacznej mierze kształtowane poprzez rodzinę i środowisko, gdzie żyjemy. Istotne jest, jak odżywia się mama dziecka w trakcie ciąży i karmienia piersią. Istotne jest także, jakich nawyków żywieniowych maleństwo nabierze w momencie niemowlęcym i we inicjalnym dzieciństwie. Zwykle lubimy te potrawy, do których przywykaliśmy od najmłodszych lat. Nie mniej ważne są warunki cywilizacyjne. Głód zaspokajamy gdyż zależnie od dostępności ustalonych pokarmów. Jeżeli z kolei nie podejmujemy poważnego wysiłku fizycznego, łatwiej jest się nam nasycić. Dlaczego pokarm smakuje dziecku? Zachowania żywieniowe są także kształtowane poprzez umiejętność odczuwania smaku, zapachu, wyglądu pożywienia. Odczuwanie smaku jest powiązane z pobudzeniem poprzez substancje chemiczne, zawarte w pożywieniu, receptorów smakowych umieszczonych na języku i w innych miejscach części j. ustnej i gardła. Rozróżniamy smaki fundamentalne: słodki słony kwaśny gorzki Zapach z kolei odczuwamy wtedy, gdy substancje chemiczne pobudzają receptory węchowe w jamie nosowej. Na doznania smakowe wpływają różne cechy pokarmu, również na przykład jego kolor, lepkość, temperatura, konsystencja. Narządy zmysłów nowo narodzonego dziecka nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Z najnowszych badań medycznych wynika jednak, iż smak pokarmów spożywanych poprzez kobietę w ciąży przenika do płynu owodniowego, połykanego poprzez jej dziecko. A zatem maleństwo już w życiu łonowym uczy się pierwszych doznań smakowych. także mleko matki zawiera kombinacje smaków, charakterystycznych dla spożywanych poprzez nią pokarmów. Karmione naturalnie niemowlę wyczuwa te smaki, reagując na nie zmianą zachowania. Inicjalne doznania smakowe, wyssane z mlekiem matki, mogą wywołać, iż dziecko będzie w przyszłości chętnie spożywać pokarmy o takich samych walorach smakowych. Wszystkie niemowlęta preferują smak słodki, unikając gorzkiego. Dlatego wprowadzając pokarmy gorzkie, takie jak warzywa zielone, rodzice powinni dać swojemu dziecku pewien chwilę na naukę, poznanie i polubienie nowego smaku. Urozmaicamy dietę niemowlęcia... Sposób wzbogacania jadłospisu maleństwa kształtuje jego odczucia smakowe. W Polsce najczęściej podajemy dziecku na początku gęsty przecierowy sok z jabłek albo marchwi, a następnie zupę jarzynową z kleikiem ryżowym i masłem. Później wprowadzamy gotowane mięso i żółtko jaja. Czy niemowlę zaakceptuje następny, nowy posiłek? Dzięki przeprowadzanym obserwacjom wiemy, iż niezmiernie ważne są tutaj doświadczenia dziecka. Cztero- i pięciomiesięczne maluchy różnie reagowały na podanie zupy z mięsem – zależnie od tego, czy przedtem poprzez 9 dni podawano im purée marchwiowe, ziemniaczane czy z mieszanych jarzyn. Podobnie jeżeli niemowlę było przedtem pojone sokiem z marchwi, o sporo szybciej przyzwyczajało się do spożywania przecieru z tego warzywa. Zalecenia dietetyczne dla niemowląt i małych dzieci opracowane poprzez Amerykańską Akademię Pediatryczną w 1994 r. zwracają szczególną uwagę na urozmaicanie posiłków i zarządzanie się apetytem dziecka. W pierwszych miesiącach życia pokarm żeński jest jedynym pokarmem dla dziecka. Jednak od 5. miesiąca życia niemowlę odczuwa potrzebę stopniowej edukacji i czerpania radości z nowych pokarmów w swoim codziennym jadłospisie. Kiedy trzeba zacząć podawać niemowlęciu pokarmy uzupełniające? Głównym wskazaniem do rozszerzania diety jest „gotowość" dziecka do rozpoczęcia tego nowego etapu życia – jest ona znacząco ważniejsza niż wiek dziecka. Gotowość zależy od indywidualnego tempa wzrostu niemowlęcia, jego potrzeb żywieniowych i tempa dojrzewania fizycznego i psychicznego. Zdrowe niemowlę w wieku około 6 tygodni ma już rozwiniętą umiejętność samoregulacji przyjmowania posiłków – akceptacji albo odrzucenia posiłku. Wspólnie z upływem następnych miesięcy życia dziecko rozwijające się poprawnie, tzn. podnoszące głowę, siadające, zaczynające posługiwać się rączkami wykazuje także naturalną gotowość do jedzenia posiłków o urozmaiconej konsystencji. Gdy rodzice już rozpoczęli podawanie nowych pokarmów, powinni bacznie obserwować zachowanie dziecka, by uniknąć zarówno przekarmiania, jak i niedożywienia niemowlęcia. Niedostateczny wzrost masy ciała, niezadowolenie po jedzeniu, wkładanie rączek do ust mogą oznaczać, iż dziecko jest po posiłku głodne. Natomiast zaciskanie ust, odwracanie głowy od łyżeczki czy odpychanie ręki osoby karmiącej wskazują na sytość. Wśród bardzo ważnych czynników wpływających na kształtowanie zachowań żywieniowych warto wymienić postawę rodziców odnośnie karmienia dowolnego, a więc na żądanie. Tradycyjnie ścierają się tu ze sobą dwa poglądy: czy należy karmić wtedy, kiedy dziecko tego pragnie, czy także trzeba wybrać określone pory dnia. Jesteśmy zdania, iż częstsze posiłki pośrodku dnia są bardziej korzystne w kontekście uwalniania insuliny z komórek trzustki. Dlatego unikamy także ryzyka sporych wahań dobowych poziomu cukru we krwi, a tym samym rozwoju otyłości. Zakończenie jeżeli od najmłodszych lat rodzice odżywiają dziecko w sposób poprawny, urozmaicają jego dietę o pełnowartościowe składniki odżywcze, dbają, by otrzymywało odpowiednie ilości na przykład białka, tłuszczów, węglowodanów i witamin – kształtują pozytywne zachowania żywieniowe swojego dziecka. Niemowlę, poznając właściwe zachowania żywieniowe i stosując je w dalszym, dorosłym życiu, ma szansę jak najdłużej cieszyć się zdrowiem i pełnią sił witalnych. Dr inżynier Anna Stolarczyk Specjalista w zakresie żywienia. Kierownik Poradni Dietetycznej w Instytucie „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka". Ekspert współpracujący z Akademią Gerber. Dr nauk medycznych Piotr Socha Pediatra w Klinice Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Instytucie „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka". Ekspert współpracujący z Akademią Gerber