Definicja Badanie ogólne moczu

Co to jest Badanie ogólne moczu: Badanie ogólne moczu należy do podstawowych testów realizowanych w praktyce lekarskiej, które ustala fizyko-chemiczne właściwości moczu i identyfikuje różnego rodzaju komórki znajdujące się w moczu. Badanie tj. konieczne w razie diagnozowania szeregu chorób z zakresu układu moczowego i wielu innych narządów (na przykład wątroby). Istotne jest, że badanie to pozwala także wykryć chorobę jeszcze w momencie bezobjawowym. To jest badanie niedrogie, nieinwazyjne i ogólnie dostępne. Wskazania do wykonania badania Badanie wykonuje się w razie: podejrzenia chorób układu moczowego chorób ogólnoustrojowych (((na przykład cukrzyca, nadciśnienie tętnicze) ciąży żółtaczka o nieznanej etiologii Przygotowanie do badania Przed badaniem nie jest wymagane jakiekolwiek specjalne przygotowanie. Przed oddaniem moczu okolica narządów moczowo-płciowych powinna zostać umyta bieżącą wodą z mydłem, bez używania środków dezynfekujących a następnie powinna zostać osuszona. Kobiety powinny rozchylić wargi sromowe większe, mężczyźni ściągnąć napletek z penisa. Do badania należy pobrać mocz z rannej porcji po przebudzeniu, z wypełnionego pęcherza moczowego, ze środkowego strumienia. Pierwszą porcję moczu oddaje się do muszli klozetowej, następnie ok. 100 ml moczu oddaje się do specjalnego pojemnika. Mniejsza liczba może okazać się niewystarczająca do przeprowadzenia wszystkich testów. Pojemnik należy podpisać imieniem i nazwiskiem. Pobrana próbka moczu powinna zostać dostarczona do pracowni wykonującej badanie w jak najkrótszym czasie od pobrania. W wypadku, kiedy mocz musi być przechowywany, powinien być trzymany w temperaturze około +4°C, bo w taka temperatura chroni przed nadmiernym namnażaniem się bakterii, które mogą znajdować się w moczu. Mocz przetrzymywany w temperaturze pokojowej już po kilku godzinach nie nadaje się do oceny. Otrzymany rezultat zawiera różne wiadomości. Poniżej znajduje się opis poszczególnych parametrów badania moczu. Właściwości fizyczne moczu Ciężar właściwy moczu ustala umiejętność nerek do zagęszczania moczu w zależności od stopnia nawodnienia. Poprawnie ciężar właściwy moczu waha się w granicach od 1016 do 1022 g/l i w głównej mierze od ilości wydalonych substancji takich jak mocznik, sód, potas i od ilości wydalonej wody. Przyrost wartości ciężaru właściwego moczu (ponad 1022 g/l) występuje, gdy w moczu pojawia się nadmiar glukozy, białka, niektórych leków a również przypadku odwodnienia. Pomniejszenie ciężaru właściwego moczu występuje w moczówce prostej a również w zwiększonej diurezie po wypiciu dużej ilości płynów albo stosowaniu leków moczopędnych. Stały ciężar właściwy moczu w granicach 1010 - 1012 g/l, niezależny od stopnia nawodnienia jest charakterystyczny dla przewlekłej niewydolności nerek czy przewlekłych nefropatiach śródmiąższowych. Barwa moczu jest zależna od stopnia jego zagęszczenia, pH i ilości barwnika moczu - urochromu. Poprawny mocz ma barwę od słomkowej, przez jasno-żółtej, szaro-żółtą, bursztynową do ciemno żółtego. U osoby odwodnionej mocz zagęszczony będzie miał intensywne pomarańczowe zabarwienie, mocz rozcieńczony przyjmuje kolor jasno żółty. Na barwę moczu ma wpływ sporo substancji powstających wskutek przemian w organiźmie i sporo składników naszej codziennej diety może być powodem wymiany barwy moczu: Czerwono-różowe zabarwienie moczu może świadczyć o obecności w nim krwinek czerwonych, hemoglobiny, mioglobiny, barwników zawartych w żywności ((((na przykład w burakach ćwikłowych, rabarbar, marchew, wielu leków. Brązowe zabarwienie moczu pojawić się w razie obecności w nim bilirubiny, hemoglobiny, związków porfirynowych. Purpurowoczerwone zabarwienie moczu występuje w razie nadmiaru alkoholu i w razie żółtaczki. Przejrzystość moczu świeżo oddanego jest pełna, mocz jest zazwyczaj przejrzysty i lekko opalizujący. W zakażeniach bakteryjnych układu moczowego i w razie obecności nabłonków mocz od początku ma mętny wygląd. także przechowywanie moczu w temperaturze pokojowej może wywołać jego zmętnienie wywołane namnażaniem bakterii. Odczyn prawidłowego moczu może wahać się od lekko kwaśnego do lekko zasadowego. U osób spożywających wiele mięsa albo głodzonych odczyn moczu może być bardziej kwaśny, z kolei u osób stosujących dietę wegetariańską mocz przyjmuje odczyn bardziej zasadowy. Glukoza w moczu osoby zdrowej nie występuje. Cukier pojawia się w moczu, kiedy dochodzi do podwyższenia jego stężenia glukozy w osoczu krwi powyżej 180-200 mg/dl u osób z cukrzycą, albo w razie glikozurii nerkowej, gdzie w konsekwencji nieprawidłowej pracy cewek nerkowych, przy prawidłowym stężeniu glukozy we krwi jest ona wydalana poprzez nerki i wykrywana w moczu. Białko w moczu u ludzi zdrowych występuje w ilości ok. 100 mg białka na dobę i to jest liczba nie wykrywana dzięki powszechnie służących metod diagnostycznych. Powiększone wydalania białka nawet do kilkudziesięciu gramów/doba (białkomocz) stwierdza się najczęściej w chorobach nerek albo dróg moczowych. także w niektórych przypadkach w moczu może pojawić się białko, dotyczy to osób z gorączką, po wysiłku fizycznych czy u kobiet w ciąży. Sytuacje te ustala się jako białkomocz fizjologiczny. Bilirubina w moczu osoby zdrowej nie występuje. Bilirubina może pojawić się w moczu w razie wirusowego zapalenia wątroby, w razie żółtaczki mechanicznej (kamica przewodowa wątroby), w marskości wątroby. Urobilinogen w moczu osób zdrowych wynosi od 0.05 - 4.0 mg/dobę a przyrost jego wydalania występuje w stanach zapaleniach wątroby, w niedokrwistościach hemolitycznych, w toksycznych zapaleniach wątroby, w marskościach wątroby. Ciała ketonowe (aceton, kwas acetooctowy i kwas hydroksymasłowy) w moczu osób zdrowych nie występują. Mogą występować u osób głodzonych, w niewyrównanej cukrzycy albo po nadużyciu alkoholu. Badanie osadu moczu Nabłonki w moczu prawidłowym znajdują się i pochodzą one z różnych części dróg moczowych. Rozmiar i kształt nabłonków zależy od miejsca pochodzenia. Spora liczba nabłonków występuje w stanach podrażnienia błony śluzowej układu moczowego (((((na przykład w zakażeniach układu moczowego czy po zabiegach urologicznych a obecność atypowych nabłonków budzi podejrzenie istnienia procesu nowotworowego w obrębie dróg moczowych. Krwinki białe, a więc leukocyty w prawidłowym osadzie moczu występują w ilości od 3 - 5 w polu widzenia (wpw), co odpowiada ok. 650000 - 3000000 leukocytów wydalanych na dobę u zdrowej osoby. przyrost ilości wydalanych lekukocytów (leukocyturia, ropomocz) świadczy o zakażeniu układu moczowego. Krwinki czerwone, a więc erytrocyty w moczu osób zdrowych występuje do 3 erytrocytów w polu widzenia (wpw), co odpowiada ok. 3 milionom na dobę. Krwinkomocz z krwinkami świeżymi jest charakterystyczny dla chorób cewki moczowej i pęcherza moczowego, z kolei z kolei z krwinkami wyługowanymi jest charakterystyczny dla chorób kłębkowych nerek. Wałeczki to cylindryczne twory powstające w cewkach nerek zbudowane z białek, tłuszczu i przedmiotów komórkowych. W prawidłowym osadzie moczu mogą się znajdować wyłącznie pojedyńcze wałeczki szkliste wydzielane poprzez cewki nerkowe. Każde inne wałeczki świadczą o istniejącej patologii. Wałeczki leukocytarne mogą świadczyć o odmiedniczkowym zapaleniem nerek a wałeczki erytrocytarne o kłębkowym zapaleniu nerek. Składniki mineralne to związki mineralne, które mogą być wykrywane w formie kryształów albo bezpostaciowego osadu. Szczególne znaczenie ma określanie osadu mineralnego w kamicy nerkowej w celu określenia budowy złogów. Drobnoustroje w prawidłowym moczu nie występują, a wykrywane w nim bakterie albo grzyby mogą być rezultatem zanieczyszczenia próbki albo wskazywać na istniejące zakażenie układu moczowego. Co może zafałszować rezultat zanieczyszczony detergentem pojemnik obecność glukozy w pojemniku ( ((((((na przykład w słoiku po miodzie) obecność składników mineralnych na ściankach pojemnika, w razie jego wygotowywania zażywanie sulfonamidów może wskazywać fałszywie obecność w moczu urobilinogenu spore dawki witaminy C mogą nie wykazywać obecności urobilinogen i glukozy w moczu wybrane leki mogą wskazywać obecność bilirubiny w moczu, której w moczu nie mazanieczyszczenie wydzieliną z pochwy - bakterie, śluz, nabłonki